Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΦΩΚΙΩΝ Π. ΚΟΤΖΑΓΕΩΡΓΗΣ<br />
τη δεύτερη. Η παρουσία χριστιανών συνεχίζει να υπάρχει, αν και στα ίδια χαμηλά<br />
ύψη. Η ελάττωση των σχετικών οικισμών οφείλεται α) στο ότι δεν χρησιμοποιείται<br />
πια η λέξη «τσιφλίκι» στην ονομασία οικισμών (π.χ. χωριό Canikli) και β) στο ότι<br />
εξαλείφονται τα τσιφλίκια γερακάρηδων (π.χ. τσιφλίκι Tursun Bazdar) και άλλα<br />
«εφήμερα» τσιφλίκια βακουφιών (π.χ. τσιφλίκι Köse Timurtaş, τσιφλίκι Hisar Bey) 10 .<br />
Το 1570 καταχωρίζονται οκτώ οικισμοί, τέσσερις σε τιμάρια και τέσσερις σε<br />
βακούφια. Από τους τέσσερις τιμαριωτικούς μόνο οι δύο μπορούν να θεωρηθούν<br />
τσιφλίκια, καθώς οι άλλοι δύο απλά διατηρούν στην ονομασία τους τον όρο, χαρακτηριζόμενοι<br />
στο κατάστιχο ως «χωριά» (karye) και όχι ως «τσιφλίκια» (Kabul<br />
Çiftliği, Silgileri nd çiftlik-i Doğancı Halil). Στους δύο οικισμούς που χαρακτηρίζονταν<br />
τσιφλίκια (Korucı, Bazdar), δεν καταχωρίζεται κανένας φορολογούμενος, αλλά<br />
η εκμετάλλευσή τους γινόταν από τους κατοίκους των γειτονικών χωριών. Σε<br />
σύγκριση με την απογραφή του 1530 δεν υπάρχουν απώλειες εκτός από μία, το<br />
τσιφλίκι Çavuş 11 . Στα βακουφικά τσιφλίκια, από τα επτά του 1530 καταχωρίζονται<br />
τέσσερα το 1570, χωρίς επίσης να υπάρχουν σοβαρές απώλειες 12 . Η ενδιαφέρουσα<br />
αλλαγή είναι ότι σε δύο από τα βακουφικά τσιφλίκια (ουσιαστικά χωριά που α-<br />
πλά διασώζουν στην ονομασία τους τον όρο) υπάρχει σαφής πλειονότητα χριστιανικού<br />
πληθυσμού. Πάντως, πρόκειται για ήδη διαμορφωμένα χωριά 13 .<br />
Το 1595 για τα τιμαριωτικά τσιφλίκια δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά: από<br />
τους έξι οικισμούς που φέρουν τη λέξη, οι τέσσερις προϋπήρχαν, ενώ για δύο (χωριά<br />
Müsellemcik και Devlethan) αναφέρεται ότι προήλθαν από τσιφλίκια müsellem,<br />
τα οποία μάλιστα περιέπεσαν σε καθεστώς μεζρά στην απογραφή του 1614 14 . Σ’<br />
αυτή την τελευταία απογραφή μόνο το τσιφλίκι των γερακάρηδων (Çiftlik-i<br />
Bazdar) καταχωρίσθηκε (ΤΤ 729, 201).<br />
Ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελούν οι γαίες (zemin) Kara İbri και Süleyman<br />
που εμφανίζονται στα κατάστιχα χωρίς φορολογούμενους, αλλά με ένα σταθερό<br />
ποσό ως φόρο. Το 1519 καταχωρίζονται ως καλλιεργημένα αγροτεμάχια (mezraa)<br />
και μεταξύ 1530-95 ως zemin, με συγκεκριμένο επικαρπωτή και σταθερό φόρο 20<br />
άσπρων ετησίως. Και τα δύο βρίσκονταν κοντά σε (διαφορετικά) χωριά και μάλ-<br />
10 Το τσιφλίκι Zeamet nd Kızkara του 1519 (TT 77, 211), το οποίο ταυτίζεται με το τσιφλίκι<br />
Kızkaraoğlu του 1455 (MC O.89, 16a), είχε 2 φορολογούμενους το 1519. Το χωριό<br />
Kara Bürçek ήδη από το 1519 αναφέρεται ως χωριό αλλά με προέλευση τσιφλικιού (TT 77,<br />
238: sabıka müsellem çiftlik imiş Çingene sancağına tabı müsellem çeribaşısı tasarruf edermiş sonra<br />
Sofı Sultan’a başmaklık virilüb ol dahı vakf etmiş şartı vakfnamesinde mestur dur). Άρα εύλογα δικαιολογείται<br />
η απουσία του το 1530.<br />
11 Το Lalacık καταχωρίζεται χωρίς τη λέξη τσιφλίκι στο κατάστιχο του 1570 (ΤΤ 494, 198).<br />
12 Από τα βακουφικά τσιφλίκια που δεν καταχωρίζονται στο κατάστιχο του 1570, το<br />
τσιφλίκι Doğancı Firuz που ανήκε στο βακούφι του Τουρχάν Μπέη, ήταν ήδη από το 1519<br />
έρημο (hali), το τσιφλίκι του βακουφιού του Çakmak Dede καταχωρίσθηκε στον καζά<br />
Ergene, ενώ το ίδιο συνέβη με τα τσιφλίκια του μουλκιού του Hamza Bey Şarabdar (χωριό<br />
Yenice Çiftliği) και του γιου του Ahmed Çelebi.<br />
13 ΤΤ 498, 256 (karye-i Çiftlik-i Vidin Çavuş) και 586 (karye-i Zağanos Bey nd Musa<br />
Çavuş çiftliği).<br />
14 Πρβλ. TT 1001, 243-4 και TT 729, 192.<br />
~ 98 ~
Change language