Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Στράτος Ν. Δορδανάς – Θεοδόσης Τσιρώνης<br />
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ<br />
ΤΗΣ ΥΦΑΝΕΤ, 1926-1965*<br />
A<br />
νάμεσα στους πολλούς δηλωτικούς –του χαρακτήρα και της φυσιογνωμίας–<br />
προσδιορισμούς που θα μπορούσαν να αποδοθούν στη Θεσσαλονίκη, είναι<br />
και αυτός μιας πόλης όπου η αδιάκοπη εργασία αποτελούσε το μοναδικό μέσο επιβίωσης.<br />
Αν και το δίπτυχο βιομηχανία-απασχόληση κατέχει κεντρική θέση στον βαθμό<br />
ανάπτυξης κάθε αστικού κέντρου, ωστόσο η κρίσιμη παράμετρος της απασχόλησης<br />
δεν έχει επαρκώς μελετηθεί στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, τόσο κατά τη<br />
διάρκεια της μετάβασής της από την πολυεθνική αυτοκρατορία στο έθνος-κράτος<br />
όσο και στις επόμενες δεκαετίες. Η βιομηχανία της Υφανέτ συνιστά ένα εξαιρετικό<br />
παράδειγμα, κατά το οποίο η μελέτη περίπτωσης μπορεί να αναχθεί στο γενικό, καθώς<br />
περικλείει όλες τις πτυχές της επιχειρηματικής εξέλιξης και των μεταβολών στο<br />
εργατικό δυναμικό, τις οποίες πρόσφερε η ίδια η πόλη· από τη γέννηση του βιομηχανικού<br />
πυρήνα ανάπτυξης των ετών 1870-1912, με βάση τα εβραϊκά κυρίως κεφάλαια,<br />
η Θεσσαλονίκη «εξελληνίστηκε» κατά κάποιον τρόπο βιομηχανικά με την είσοδο και<br />
Ελλήνων κεφαλαιούχων μετά το 1912, για να γνωρίσει στη συνέχεια την παραγωγική<br />
άνθηση του Μεσοπολέμου, που συνοδεύτηκε από την εντυπωσιακή διεύρυνση της εργασιακής<br />
διαθεσιμότητας μετά το 1922, περνώντας τελικά στις δύσκολες αναπροσαρμογές<br />
των νέων οικονομικών απαιτήσεων της πολεμικής και μεταπολεμικής περιόδου 1 .<br />
Υπό το πρίσμα αυτό η ιστορία της Υφανέτ έχει συνδεθεί αναπόσπαστα με την<br />
κοινωνική, εργασιακή και οικονομική ζωή της Θεσσαλονίκης. Ο χώρος όπου βρίσκεται<br />
και σήμερα το εγκαταλελειμμένο κτηριακό συγκρότημα της Υφανέτ, στην περιοχή<br />
του Παπάφειου, ήταν από τις αρχές του 20ού αιώνα εργοστασιακός τόπος.<br />
Εκεί το 1908 είχε κτιστεί το εργοστάσιο υφαντουργίας της εταιρείας Καζάζη-<br />
Καπαντζή-Γιαχέλ, το οποίο ένα χρόνο αργότερα αποτεφρώθηκε δίχως να εξακριβωθεί<br />
ποτέ υπό ποιες συνθήκες 2 . Πάνω στα ερείπιά του κτίστηκε νέο εργοστάσιο<br />
* Η συγκέντρωση του υλικού για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου χρηματοδοτήθηκε<br />
από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος για<br />
την ανάδειξη της ιστορίας του βιομηχανικού συγκροτήματος. Οι συγγραφείς εργάστηκαν<br />
υπό την εποπτεία του Παντελή Νίγδελη, Καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας<br />
και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ.<br />
1 Για μια γενικότερη θεώρηση των ρευμάτων ανάπτυξης και απασχόλησης στη μεσοπολεμική<br />
Θεσσαλονίκη, βλ. ενδεικτικά Άννα Μαχαιρά, «Η Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου»,<br />
στο Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, τ. 2, μέρος 1ο: Ο<br />
Μεσοπόλεμος 1922-1940, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2002, σ. 107-131.<br />
2 Βλ. Γεώργιος Χριστοδούλου, Η Θεσσαλονίκη κατά την τελευταίαν εκατονταετίαν.<br />
Εμπόριον – Βιομηχανία – Βιοτεχνία, Θεσσαλονίκη 1936, σ. 129.<br />
~ 189 ~
Change language