Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Σβετλάνα Ντόντσεβα<br />
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ<br />
ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ:<br />
ΜΕΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΡΑΚΗ<br />
ΚΑΤΑ ΤΟ 18ο-19ο ΑΙΩΝΑ<br />
Κ<br />
ατά το 19ο αιώνα το συντεχνιακό σύστημα όχι μόνο παρέμεινε πολυμερές<br />
στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά με τη διεύρυνση του κύκλου<br />
των επαγγελμάτων εμφανίστηκαν και νέες συντεχνίες. Πέρα από τις οικονομικές<br />
τους λειτουργίες, οι οποίες έχουν σχέση με την παραγωγή, τη ρύθμιση και τον έλεγχο<br />
της αγοράς –και ειδικότερα της ποιότητας των προϊόντων, του εφοδιασμού με<br />
πρώτες ύλες, των τιμών κ.λπ.–, τη διανομή και τη συλλογή φορών και τις υποχρεωτικές<br />
κρατικές προμήθειες, οι χριστιανικές συντεχνίες με την πάροδο του χρόνου α-<br />
πέκτησαν σημαντικές διοικητικές, κοινωνικές, ακόμα και πολιτικές λειτουργίες.<br />
Η παρούσα ανακοίνωση είναι αποτέλεσμα πρόσφατης έρευνας στα Κρατικά Αρχεία<br />
των Σκοπίων αλλά και της παλαιότερης εργασίας μου στα Γ.Α.Κ. στην Αθήνα και<br />
στη Θεσσαλονίκη, στο Βουλγαρικό Ιστορικό Αρχείο στη Σόφια και στο Περιφερειακό<br />
Ιστορικό Μουσείο στο Παζαρτζίκ. Για το λόγο αυτό, αν και προτάσσεται ένας γενικός<br />
τίτλος, το κείμενο αυτό αφορά συγκεκριμένες συντεχνίες κυρίως σε τέσσερις πόλεις –<br />
το Παζαρτζίκ και την Αδριανούπολη στη Θράκη / τα Σκόπια και το Μοναστήρι (Βιτώλια)<br />
στη Μακεδονία. Όταν πρόκειται για έρευνα των λειτουργιών των συντεχνιών, οι<br />
ερευνητικές δυσκολίες προέρχονται κυρίως από την έλλειψη πηγών. Συνήθως τα έγγραφα<br />
των εσναφιών αφενός καλύπτουν σχετικά σύντομες περιόδους και αφετέρου<br />
είτε είναι ελλιπή, είτε τα κατάστιχα των συντεχνιών δεν περιέχουν τακτικές καταγραφές.<br />
Σε σχέση με το τελευταίο, το αρχείο της συντεχνίας των αμπατζήδων της Φιλιππούπολης<br />
αποτελεί εξαίρεση. Για το λόγο αυτό οι πήγες, στις οποίες βασίστηκε η α-<br />
νακοίνωση, είναι ποικίλες: κατάστιχα των αμπατζήδων και των κουγιουμτζήδων 1 του<br />
Παζαρτζίκ, των μπακάληδων του Μοναστηρίου, των ιπεκτσήδων 2 των Σκοπίων, των<br />
τζελέπηδων 3 της Αδριανούπολης κ.ά., και περιλαμβάνουν την περίοδο από το τελευταίο<br />
τέταρτο του 18ου αιώνα μέχρι τη δεκαετία του 1860. Πολύτιμες πληροφορίες<br />
βρίσκουμε και στα αρχεία των Μητροπόλεων της Αδριανούπολης και της Πελαγονίας.<br />
Η έρευνά μου στηρίχθηκε και στα δημοσιευμένα οθωμανικά έγγραφα από το Μοναστήρι,<br />
κυρίως από τους ιεροδικαστικούς κώδικες. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν και μερικές<br />
άλλες δημοσιευμένες πηγές. Όπου κρίθηκε απαραίτητο για τους σκοπούς της ανακοίνωσης,<br />
δίνονται και στοιχεία για άλλες πόλεις της Μακεδονίας. Το κύριο βάρος<br />
1 Kuyumcu (τουρκ.) χρυσοχόος, κοσμηματοπώλης.<br />
2 Ipekçi (τουρκ.) μεταξάς.<br />
3 Celep (τουρκ.) προβατέμπορος.<br />
~ 137 ~
Change language