Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΕΛΠΙΔΑ Κ. ΒΟΓΛΗ<br />
τιμήσεων του ελλαδικού κοινού, ούτε παρασκευαζόταν με βάση κάποια ελληνική συνταγή,<br />
ήταν ευκολότερο να παρουσιαστεί ως εθνικό ποτό στους ομογενείς καταναλωτές<br />
παρά στους ελλαδίτες που ούτως ή άλλως στην πλειονότητά τους προτιμούσαν<br />
φθηνότερα ποτά. Παρομοίως, ιδιαίτερα πειστικό επιχείρημα για την τεκμηρίωση<br />
της «ελληνικότητας» του ποτού ήταν το γεγονός ότι βασιζόταν στη μεταποίηση γεωργικών<br />
προϊόντων, τα οποία καλλιεργούνταν σε ελληνικά εδάφη 22 . Εφόσον, μάλιστα,<br />
το κράτος δεν παρενέβαινε στο ζήτημα των ποιοτικών προδιαγραφών του ποτού,<br />
η παρασκευή του μπορούσε να βασιστεί στο σταφιδίτη οίνο, ο οποίος, δεδομένης<br />
της προϊούσας σταφιδικής κρίσης, υπήρχε σε αφθονία και φυσικά σε χαμηλή τιμή.<br />
Από την άποψη αυτή η σταφιδική κρίση υπήρξε η συγκυρία που ευνόησε την<br />
ανάπτυξη του κλάδου και εν μέρει επέτρεψε τον εντεινόμενο ανταγωνισμό παλαιών<br />
και νέων ποτοποιών στη διεκδίκηση μεριδίου της ομογενειακής αγοράς.<br />
β´. Ο «έξω ελληνισμός» και η κατανάλωση του κονιάκ Μεταξά<br />
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα περιθώρια κατανάλωσης του ελληνικού κονιάκ σε<br />
αγορές του εξωτερικού με έντονη παρουσία ομογενών ήταν ασύγκριτα υψηλότερα<br />
από αυτά της εσωτερικής αγοράς. Αν δηλαδή ένας ομογενής έμπορος στην Αλεξάνδρεια,<br />
το Κάιρο ή την Κωνσταντινούπολη συνήθιζε να περιλαμβάνει από 100<br />
έως 150 κιβώτια των δώδεκα φιαλών κονιάκ σε μία μόνο παραγγελία του, όπως<br />
φαίνεται από την εμπορική αλληλογραφία της εταιρείας Μεταξά ότι συνέβαινε,<br />
ένας δραστήριος εμπορικός αντιπρόσωπός τους, παραδείγματος χάριν, στη Θεσσαλία<br />
μπορούσε να υπολογίζει την ίδια ποσότητα ως μέγιστη προσδοκώμενη κατανάλωση<br />
ανά έτος 23 . Αυτές τις διαπιστώσεις επιβεβαίωνε επίσημα το καλοκαίρι του<br />
1894 ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη, όταν ενημέρωνε<br />
τους κονιακοποιούς του Πειραιά και των Αθηνών ότι «υπάρχει ευρύ εν Τουρκία<br />
έδαφος διά πάντας τους Έλληνας κατασκευαστάς» 24 .<br />
Φυσικά, όσο «ευρύ» και αν είναι το «έδαφος» μιας αγοράς, οι παραγωγοί τού<br />
ίδιου κλάδου ενδιαφέρονται να διαφοροποιηθούν από τους ανταγωνιστές τους και<br />
να εξασφαλίσουν για τη δική τους επιχείρηση το εμπορικό πλεονέκτημα 25 . Αξίζει να<br />
22 Γεώργιος Ηλιάδης, «Ανώνυμη Εταιρία Οινοπνευματοποιίας Πειραιώς», στο Αι νέαι<br />
βιομηχανίαι της Ελλάδος. Περιγραφαί και γνώμαι ειδικών περί του βιομηχανικού μας<br />
μέλλοντος, στη σειρά Η εργαζόμενη Ελλάς, τ. 1, Αθήνα: Εκδοτικά καταστήματα Ακροπόλεως<br />
Β. Γαβριηλίδου 1918, σ. 163. Με τα ίδια ακριβώς κριτήρια ο ίδιος συγγραφέας χαρακτήριζε<br />
ως εθνικό ποτό και την μπίρα («Και ο ζύθος εθνικόν ποτόν», ό.π., σ. 175).<br />
23 Αυτή π.χ. ήταν η μέγιστη προσδοκώμενη κατανάλωση του εμπόρου Τρύφωνα Καραμέρου·<br />
βλ. επιστολή του προς Σ. και Η. Μεταξά, 16 Μαρτίου 1893, Αρχείο Μεταξά, Εμπορική<br />
Αλληλογραφία, βιβλίο αρ. 4.<br />
24 Πρόκειται για παρέμβαση του γενικού προξένου της Ελλάδας προκειμένου να αποτραπεί<br />
γενικά η συκοφαντική δυσφήμιση των προϊόντων ενός εργοστασίου από κάποιο άλλο.<br />
Βλ. επιστολή του προς το δήμαρχο Πειραιά Θεόδωρο Ρετσίνα, που δημοσιεύτηκε σε άρθρο<br />
με τίτλο «Τα ελληνικά κονιάκ» στην πειραιώτικη εφημ. Σφαίρα, 15 Ιουλίου 1894.<br />
25 William Lazonick, Η οργάνωση των επιχειρήσεων και ο μύθος της οικονομίας της αγοράς,<br />
μτφρ. Παρασκευάς Ματάλας, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2001, σ. 100 κ.εξ.<br />
~ 178 ~
Change language