You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ελένη Ιωαννίδου – Μαρία Καβάλα<br />
ΑΡΩΓΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΤΟΥ 1922<br />
ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ. ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ<br />
ΤΩΝ ΜΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ<br />
Η<br />
Μικρασιατική καταστροφή υπήρξε από τις σημαντικότερες τομές στη σύγχρονη<br />
ελληνική ιστορία. Η υποδοχή, περίθαλψη και αποκατάσταση των<br />
προσφύγων ήταν ένα τεράστιο έργο που η ελληνική πολιτεία διεκπεραίωσε μέσω<br />
τριών κυρίως φορέων της, το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (έως τον Οκτώβριο<br />
του 1923), το Υπουργείο Υγιεινής, Πρόνοιας και Δημόσιας Αντιλήψεως και τη Γενική<br />
Διεύθυνση Ανταλλαγής, υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας. Πολύ σύντομα, ω-<br />
στόσο, λόγω του οικονομικού αδιεξόδου και των πρωτόγνωρων προβλημάτων που<br />
προκάλεσε η εγκατάσταση των προσφύγων, το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε να ζητήσει<br />
τη βοήθεια της Κοινωνίας των Εθνών. Η ανταπόκριση της τελευταίας στο αίτημα<br />
της ελληνικής κυβέρνησης οδήγησε στη σύσταση της Επιτροπής Αποκατάστασης<br />
Προσφύγων, στις 29 Σεπτεμβρίου 1923, και στη διαχείριση της προσφυγικής<br />
αποκατάστασης υπό την εποπτεία και την καθοδήγησή της, μέχρι το 1930.<br />
Για να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα και τις τεράστιες δαπάνες της<br />
προσφυγικής εγκατάστασης το ελληνικό δημόσιο σύναψε μια σειρά από δάνεια<br />
που επιτεύχθηκαν με πολλές δυσκολίες και με πολύ υψηλό κόστος. Η αγροτική<br />
περιουσία των ανταλλάξιμων μουσουλμάνων και μεγάλα κεφάλαια του κρατικού<br />
προϋπολογισμού μεταβιβάστηκαν στην Ε.Α.Π. η οποία τα αξιοποίησε αποκλειστικά<br />
για την αποκατάσταση και όχι για την ανακούφιση των προσφύγων. Επιδιώκοντας<br />
τη μέγιστη αξιοποίηση των υπαρχόντων πόρων και έχοντας ως πρωταρχικό στόχο<br />
τη δυνατότητα αυτοσυντήρησης των προσφύγων με ίδια μέσα, η Ε.Α.Π. έδωσε βάρος<br />
στην αγροτική αποκατάσταση, δημιουργώντας εκατοντάδες προσφυγικούς οικισμούς<br />
στην ύπαιθρο, κυρίως της Μακεδονίας και της Θράκης, και υλοποιώντας<br />
έργα αποξήρανσης, άρδευσης, οδοποιίας, υδροδότησης, κ.ά.<br />
Μέσω των κατευθύνσεων που ακολούθησε η προσφυγική αποκατάσταση, αρκετοί<br />
από τους πολιτικούς και κοινωνικούς στόχους των βενιζελικών κυρίως κυβερνήσεων<br />
αποδείχθηκαν ρεαλιστικοί: αναδιανομή των γεωργικών κλήρων, επίτευξη<br />
εθνικής ομοιογένειας, κατοχύρωση και προάσπιση των βόρειων επαρχιών, γεωγραφική<br />
κατανομή των προσφύγων και με πολιτικά κριτήρια, αποφυγή ριζοσπαστικοποίησης<br />
και έντονων κοινωνικών αναταραχών, τελικά ομαλή ένταξη των προσφύγων<br />
στην ελληνική κοινωνία.<br />
Ωστόσο, πριν ακόμη αναλάβει το έργο της η Ε.Α.Π., αλλά και μετά τη σύστασή<br />
της, η αρωγή των προσφύγων από ιδιώτες και συλλογικούς φορείς της Ελλάδας<br />
και του εξωτερικού υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Στη βόρεια Ελλάδα, και ειδικότερα<br />
στη Θεσσαλονίκη, εντοπίζεται παρόμοια κινητικότητα. Κατά τα δύο πρώτα<br />
~ 345 ~
Change language