You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΑΙΣΧΡΟΚΕΡΔΕΙΑ, ΕΝΟΙΚΙΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΟΣ ΤΑΞΙΚΟΣ ΠΟΛΟΣ<br />
Τα διαφορετικά επιμέρους συμφέροντα δεν καθιστούσαν βέβαια αδύνατη την<br />
οργανωτική ενοποίηση των μικροαστών, παρήγαγαν όμως αντίρροπες τάσεις. Η<br />
κυριότερη ήταν ότι ο έλεγχος των τιμών στην αγορά τροφίμων και άλλων βασικών<br />
ειδών ήταν επιθυμητός και από πολλούς επαγγελματίες που δεν δραστηριοποιούνταν<br />
σ’ αυτήν και που προστίθενταν στη χορεία όσων κατηγορούσαν τους παντοπώλες<br />
κ.λπ. για κερδοσκοπία 23 . Η ηγεσία των επαγγελματικών οργανώσεων καλούνταν<br />
να διαχειριστεί το ρήγμα αυτό στο εσωτερικό των επαγγελματιών, έτσι<br />
ώστε να σταθεροποιήσει την ενοποίησή τους στη βάση των κοινών συμφερόντων<br />
που προέκυπταν από την ταξική τους θέση. Αναγκαία, λοιπόν, ήταν η διαμόρφωση<br />
μιας βάσης πάνω στην οποία οι εντάσεις από τα αντικρουόμενα συμφέροντα θα<br />
αποδυναμώνονταν, με την παραγωγή μιας λίγο-πολύ ενιαίας στάσης απέναντι στην<br />
κρατική παρέμβαση σε περιοχές που αφορούσαν τους επαγγελματίες –ή έστω με<br />
τη σίγαση και ουδετεροποίηση των αντικρουόμενων αντιλήψεων. Θα προσεγγίσουμε<br />
τη διαδικασία αυτή παρουσιάζοντας τις στάσεις των επαγγελματιών απέναντι<br />
στις διατιμήσεις και τη δίωξη της αισχροκέρδειας· παράλληλα, θα αναφερθούμε<br />
στις θέσεις των αστικών οργανώσεων, καθώς και αυτές παρενέβαιναν για το ζήτημα<br />
από την ίδια σκοπιά (αυτού που υφίστατο τον έλεγχο του κράτους), και καθώς<br />
οι παρεμβάσεις αυτές διαπλέκονταν με το ζήτημα του (οργανωτικού και όχι μόνο)<br />
διαχωρισμού των μικροαστών από τους αστούς.<br />
Για τα πρώτα χρόνια της καταδίωξης της αισχροκέρδειας δεν διαθέτουμε πολλές<br />
πληροφορίες για τις αντιδράσεις των οργανώσεων των επαγγελματιών, πέραν<br />
των συλλόγων των παντοπωλών. Από την πρώτη στιγμή της ψήφισης του νόμου οι<br />
παντοπώλες επιδίωξαν την τροποποίησή του ζητώντας να ισχύουν οι καθιερωμένες<br />
νομικές εγγυήσεις υπέρ του κατηγορουμένου για αισχροκέρδεια και να καθορίζεται<br />
ρητά το ύψος του υπερβολικού κέρδους και τα κριτήρια, βάσει των οποίων η<br />
αστυνομία θα διατιμούσε τα προϊόντα 24 .<br />
Στην αρχή επιθετικά υπέρ της ελεύθερης αγοράς τασσόταν ο Βιομήχανος του<br />
ιδιοκτήτη τυπογραφείου Θεόδωρου Αποστολόπουλου. Με το έντυπό του ο Αποστολόπουλος<br />
επιδίωκε να εκφράσει τους μικροεργοδότες και οι δεσμοί του με την<br />
κίνηση των μικροαστικών σωματείων μάς επιτρέπουν να τον θεωρήσουμε ευρύτερα<br />
αντιπροσωπευτικό μιας τάσης τους –τουλάχιστον όσων δεν εμπλέκονταν στην αγορά<br />
των τροφίμων. Ο Βιομήχανος τασσόταν κατά των κρατικών παρεμβάσεων στην<br />
οικονομία, και το 1915 ένα άρθρο εναντίον των διατιμήσεων, επικαλούμενο τον νόμο<br />
της προσφοράς και της ζήτησης, με κυνισμό κατέληγε ως εξής: «Όποιος έχει –<br />
και πάντες έχουν– παίρνει και τρώει. Όποιος δεν έχει, ας τηράει». Καθώς όμως η<br />
κατάσταση επιδεινωνόταν η στάση του άρχισε να αλλάζει, ξεκινώντας με την ανακάλυψη<br />
της «αισχροκέρδειας» κάποιων εμπόρων, συνεχίζοντας με την επιδοκιμασία<br />
των διατιμήσεων και καλώντας πλέον, στις αρχές του 1916, σε «αγρίαν καταδίωξιν»<br />
της «αισχροκερδείας του πρώτου μπακάλη και του τελευταίου μικροπωλητού».<br />
Ωστόσο, το καλοκαίρι του 1916 επανήλθε στον «αιώνιον νόμον της προ-<br />
23 Βλ. χαρακτηριστικά Εμπρός, 12 Σεπτεμβρίου 1911.<br />
24 Έθνος, 19 Μαρτίου 1916 και Εμπρός, 11 Δεκεμβρίου 1916.<br />
~ 333 ~
Change language