o_19heefouak9i9v4do11ac41pi7a.pdf

ΤΣΙΦΛΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΖΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ (1455-1614)
Αυτό το στοιχείο βοηθά στην έρευνα, δεδομένου ότι σχεδόν σε κάθε τσιφλίκι καταχωρίζεται
–εκτός από τον κάτοχο– και το όνομα του καλλιεργητή του κατά τη
στιγμή της απογραφής. Έτσι, υπάρχουν περισσότερα προσωπογραφικά δεδομένα
που θα βοηθήσουν στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Το 1557/8 (ΤΤ 306) και στο ΤΤ 979 υπάρχει μεγάλη ταύτιση προσώπων, σε α-
ντίθεση με την απογραφή του 1570. Δεκαπέντε από τους είκοσι τέσσερις φορολογούμενους
του 1557/8 εντοπίζονται και στο ΤΤ 979. Η παρακολούθηση της αλληλοδιαδοχής
κατόχων τσιφλικιών στα τρία κατάστιχα αποδεικνύει, επίσης, ότι το
ΤΤ 979 χρονολογείται στο ενδιάμεσο των δύο άλλων απογραφών. Ειδικότερα, το
1557/8 ο Ραμαζάν εξουσιάζει τσιφλίκι εξ ονόματος του Πασά Γιγίτ· στο ΤΤ 979
αναφέρεται ότι ο Ραμαζάν εξαφανίστηκε (ğayıb) και το τσιφλίκι το εξουσίαζε ο
Μπουρχάν Ιλιάς. Το 1570 δεν αναφέρεται καθόλου το τσιφλίκι. Το τσιφλίκι του
Καρατζά Ραμαζάν το εξουσίαζε ο Μουσταφά το 1557/8 και όταν εξαφανίστηκε
στο ΤΤ 979, ο Μπαλαμπάν Μουσταφά. Το 1570 το εξουσίαζαν δύο άλλοι μαζί
(bervech-i iştirak). Το τσιφλίκι του Ισά εξουσίαζε ο Ραχμάν, ενώ στο ΤΤ 979 καταχωρίζεται
ότι μετά την απώλεια των Ραχμάν και Μουσταφά βρισκόταν στην εξουσία
των Μουσταφά και Ντεντέ. Το τσιφλίκι του Χαμζά εξουσίαζε ο Χασάν το
1557/8, στο ΤΤ 979 και μετά την απώλεια του Χασάν, ο Καγιά Σεϊφεντίν και το
1570 καταχωρίζεται μόνο ο Καγιά. Χωρίς να εξαντλήσουμε τα παραδείγματα, α-
ναφέρουμε ένα τελευταίο: Το 1557/8 ο Γιουσούφ εξουσιάζει τσιφλίκι εξ ονόματος
του Ισκεντέρ. Στο ΤΤ 979 το τσιφλίκι του Γιουσούφ γιου Ισκεντέρ εξουσίαζε ο γιος
του πρώτου Πιρί. Τέλος, το 1570 το τσιφλίκι του Γιουσούφ εξουσίαζε ο άλλος
του γιος Τιμούρ, ο οποίος καταχωρίζεται ως «μπενάκ» στο ΤΤ 979.
Σ’ ένα άλλο χωριό, το Μικρό Χαλβατζί (Helvacı-yı Küçük) 73 καταχωρίζεται στο
ΤΤ 979 τσιφλίκι του Καρά Μουσταφά με καλλιεργητή τον Αλί, και όταν αυτός ε-
ξαφανίστηκε, με καλλιεργητή τον Μεμί γιο Μουσταφά, ενώ το 1570 καταχωρίζεται
κατευθείαν με καλλιεργητή τον Μεμί. Στο χωριό Ουλγάρ 74 καταχωρίζονται συχνά
μεταξύ είχαν εξαφανιστεί περιπτώσεις, οι οποίες στο ΤΤ 979 αναφέρονται ως
καλλιεργητές, οι οποίοι εν τω μεταξύ είχαν εξαφανιστεί και κατέληξε η καλλιέργεια
σε άλλους, ενώ στο ΤΤ 498 αναφέρεται μόνο το όνομα του τελευταίου καλλιεργητή.
Σε μια περίπτωση από το ίδιο χωριό στο ΤΤ 979 αναφέρεται η διαδοχή
των καλλιεργητών και επικαρπωτών ενός τσιφλικιού, ενώ στο ΤΤ 498 αναφέρεται
ως επικαρπωτής του το όνομα του τελευταίου στο ΤΤ 979 καλλιεργητή.
Φεύγοντας από τον καζά Διδυμοτείχου, για επαλήθευση της υπόθεσης χρονολόγησης
μελετήθηκε το χωριό Κετσί Ιλιάς στον καζά Γενιτζέ Καρασού (Γενισέα Ξάνθης),
που ανήκε στο ίδιο βακούφι 75 . Μέσα από αυτή την ανάλυση προέκυψαν στοιχεία
που συνηγορούν στο να τοποθετηθεί χρονικά το ΤΤ 979 ανάμεσα στις δύο άλλες
απογραφές. Αυτά είναι:
α) Φορολογούμενοι καταχωρίζονται το 1557/8 ως άγαμοι, στο ΤΤ 979 και το
73 ΤΤ 979, 40· ΤΤ 498, 166.
74 ΤΤ 979, 46-7· ΤΤ 498, 166-7.
75 Γι’ αυτό βλ. ΤΤ 306, 88· ΤΤ 979, 99-100· A. Stojanovski, Opširen popisen defter za
vakafite, 105-6.
~ 115 ~