Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΝΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ<br />
μων» και σε προτάσεις καταστολής της 14 . Άλλωστε, η υποτίμηση της δραχμής γινόταν<br />
αντιληπτή και ως αποτέλεσμα της (υπαρκτής) κερδοσκοπίας στο συνάλλαγμα.<br />
Χαρακτηριστική είναι η διαδήλωση της 30ής Ιουλίου 1923, που οργάνωσε το Εργατικό<br />
Κέντρο της Αθήνας (ΕΚΑ) ενάντια στους χρηματιστές κερδοσκόπους που<br />
ευθύνονταν για τις διακυμάνσεις του συναλλάγματος, και η οποία κατέληξε σε<br />
απόπειρα επίθεσης στο χρηματιστήριο 15 .<br />
Το εργατικό κίνημα αποτελούσε την κατεξοχήν οργανωμένη δύναμη που κινητοποιούνταν<br />
ενάντια στην ακρίβεια· σχήματα όπως η «Άμυνα των Καταναλωτών» του<br />
1920 δεν μακροημέρευσαν, καθώς η ανοιχτή σύνδεση με την αντιβενιζελική αντιπολίτευση<br />
οδήγησε στην καταστολή της 16 . Το ΕΚΑ, μόνο του ή σε συνεργασία με το εργατικό<br />
κέντρο του Πειραιά, παρενέβαινε σταθερά σε όλη τη διάρκεια της υπό μελέτη<br />
περιόδου, ενώ εργατικές κινητοποιήσεις κατά της αισχροκέρδειας σημειώνονται<br />
και σε πολλές άλλες πόλεις, με γνωστότερη την εξέγερση του Βόλου το 1921 17 .<br />
Έχει επισημανθεί ο κομβικός ρόλος που είχε το ζήτημα της αισχροκέρδειας για<br />
τους εργατικούς αγώνες της περιόδου, τις μορφές συγκρότησής τους και τον λόγο<br />
που εξέφεραν 18 . Έχει υποστηριχθεί, μάλιστα, ότι αποτέλεσε έναν από τους βασικότερους<br />
άξονες, γύρω από τους οποίους αυτοί περιστράφηκαν, κάτι που σε συνδυασμό<br />
με άλλα χαρακτηριστικά του εργατικού κινήματος χρησιμοποιείται ως απόδειξη<br />
της κυριαρχίας σ’ αυτό μιας παραδοσιακής λαϊκής κουλτούρας που πρόβαλλε<br />
το αίτημα της «εθιμικής ηθικής οικονομίας», σε αντιδιαστολή με πιο σύγχρονες<br />
«βιομηχανικού τύπου» εργατικές διεκδικήσεις στο εσωτερικό των εργασιακών χώρων.<br />
Αναμφισβήτητα η έννοια του αθέμιτου κέρδους κυκλοφορούσε στην ευρύτερη<br />
λαϊκή κουλτούρα, ενώ η αναφορά στα μεγάλα θέματα και στο κεντρικό πολιτικό<br />
επίπεδο χαρακτήριζε το νεαρό εργατικό κίνημα, καθώς αποτελούσε μια εύλογη<br />
στρατηγική ενοποίησης των διάσπαρτων σε μικρές επιχειρήσεις εργατών και διεύρυνσης<br />
της απήχησής του σε άλλα λαϊκά στρώματα. Νομίζουμε όμως ότι στις συγκεκριμένες<br />
προσεγγίσεις υπερτονίζεται η παραδοσιακότητα των εργατικών αιτημάτων<br />
και δεν αναδεικνύεται η αλληλεπίδραση που υφίστατο ανάμεσα σ’ αυτά<br />
και στο πλέγμα των κρατικών ρυθμίσεων για την καταδίωξη της αισχροκέρδειας,<br />
καθώς και στον δημόσιο λόγο στον τύπο και τη Βουλή 19 . Για παράδειγμα, ο Φου-<br />
14 Εφημερίς του Χρηματιστηρίου, 3 Μαΐου 1921.<br />
15 Ριζοσπάστης, 31 Ιουλίου 1923.<br />
16 Πολιτική Επιθεώρησις, 22 Αυγούστου 1920.<br />
17 Εκτεταμένη αναφορά σ’ αυτήν κάνει η Πελαγία Μαρκέτου, «“Με συνθήματα τέτοια<br />
που να συγκινούν τις μάζες”: η σοσιαλιστική εφημερίδα Εργατική, Βόλος 1921-1923», στον<br />
συλλογικό τόμο Γιώργος Ζιούτος (1903-1967): επιστημονική συνάντηση στο Βόλο, Αθήνα<br />
2000, σ. 65-87.<br />
18 Αντώνης Λιάκος, Εργασία και πολιτική στην Ελλάδα του μεσοπολέμου. Το Διεθνές<br />
Γραφείο Εργασίας και η ανάδυση των κοινωνικών θεσμών, Αθήνα 1993, σ. 177· Κώστας Φουντανόπουλος,<br />
Εργασία και εργατικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη. Ηθική οικονομία και συλλογική<br />
δράση στο μεσοπόλεμο, Αθήνα 2005· του ιδίου, «Μισθωτή εργασία», στο Χρήστος Χατζηιωσήφ<br />
(επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, τ. Α1, Αθήνα 1999, σ. 110-111.<br />
19 Βλ. και τις επιφυλάξεις που εκφράζει η Λήδα Παπαστεφανάκη, «“Άνδρες, γυναίκες,<br />
παίδες και παιδίσκαι...”. Εργασία και τεχνολογία στην ελληνική κλωστοϋφαντουργία. Η βιο-<br />
~ 330 ~
Change language