You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ<br />
εκμισθώσεις τοπικών φορολογικών προσόδων ανέρχεται αντίστοιχα σε 19% και<br />
31% 35 , ενώ ο Παπατσώνης, σε ένα μόνο έτος, το 1772, κατόρθωσε να υπερτετραπλασιάσει<br />
το κεφάλαιο που κατέβαλε για την προαγορά των εισοδημάτων της σουλτάνας<br />
«Μπεϊάν» 36 . Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως το είδος των παραπάνω<br />
εισοδημάτων που συγκέντρωναν οι χριστιανοί τοπικοί άρχοντες, οφειλόταν στην<br />
εύνοια και τη συναίνεση των οθωμανικών αρχών. Όσο για τα «υπερκέρδη» του<br />
Παπατσώνη, αν και περιορίστηκαν από τις διεκδικήσεις των αντιπάλων του 37 , παρέμειναν<br />
πολλαπλάσια της καταβαλλόμενης ετήσιας προαγοράς του εισοδήματος<br />
της σουλτάνας 38 .<br />
Με την προνομιακή εκμίσθωση των εισοδημάτων της ίδιας σουλτάνας στην Πελοπόννησο<br />
καταπιάνονταν άλλωστε οι Δεληγιανναίοι και ο Παπαλέξης 39 , ενώ από τα<br />
κοινά οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της εν λόγω δραστηριότητας φαίνεται<br />
τελικά πως προέκυψε η συμμαχία που ο Μιχαήλ Οικονόμου ονόμασε «καρυτινομεσσηνιακό»<br />
κόμμα 40 . Συμπερασματικά, από τις διαθέσιμες μαρτυρίες προκύπτει πως<br />
η προαγορά των φόρων και των εισοδημάτων της αυτοκρατορικής αυλής αποτελούσε<br />
εξαιρετική και σπάνια διέξοδο για τα κεφάλαια των χριστιανών αρχόντων οι ο-<br />
ποίοι επιδίδονταν στον δανεισμό των καταχρεωμένων φορολογουμένων αλλά και τον<br />
δανεισμό των επίσης καταχρεωμένων κοινοτήτων που εκπροσωπούσαν 41 .<br />
Τα εισοδήματα που εν τέλει συγκέντρωναν οι χριστιανοί τοπικοί άρχοντες, ήταν<br />
πολλαπλά: Δίπλα από τη μικρή ή μεγάλη γαιοκτησία και την ενδεχόμενη αστική περιουσία<br />
42 , δίπλα από τον δανεισμό και την ενδεχόμενη συμμετοχή στις εκμισθώσεις<br />
δημόσιων εισοδημάτων, δίπλα ενδεχομένως και από τις μικρές ή μεγαλύτερες εμπορικές<br />
επιχειρήσεις 43 , δίπλα από τους νόμιμους μισθούς, είχαν τη δυνατότητα να κερδίζουν<br />
και από τις μεσολαβήσεις που επιχειρούσαν: Ο Π. Παπατσώνης στη λιτή αλλά<br />
πολύ κατατοπιστική αφήγηση των οικονομικών δραστηριοτήτων της δικής του οικογένειας<br />
το δηλώνει ρητά: «Ο δε προεστός ωφελείτο και από τα βασιλικά δοσίματα<br />
αν ήθελεν, εκτός δε τούτων των ωφελημάτων είχε και τυχηρά πάμπολλα ετησίως» 44 ·<br />
αυτό σημαίνει ότι ιδιοποιείτο τη διαφορά ανάμεσα στον εκάστοτε εισπραττόμενο<br />
φόρο και σε αυτόν που καταβαλλόταν στο οθωμανικό δημόσιο, και ακόμη ότι «ωφε-<br />
35 Εταιρεία των Φίλων του Λαού, Αρχεία Δεληγιάννη, ΙΙΙ, Λογαριασμοί, υποφάκελος 2.<br />
36 «Ενοικίασεν δε ταύτην [την επαρχίαν] ο παπούλης ημών συγχρόνως τον επικαρπίας<br />
φόρον αυτής διά δέκα πέντε χιλιάδας γρόσια κατ’ έτος […] Εις δε το πρώτον έτος της ενοικιάσεως<br />
του 1772 εισεπράχθησαν κατά τα σωζόμενα κατάστιχα του παπούλη μου […] εγέμισεν<br />
το όλον της ενοικιάσεως της εσοδείας της πρώτης χρονιάς εξήκοντα οκτώ χιλιάδες και<br />
οκτακόσια γρόσια, αριθ. 68.800», Π. Παπατσώνη, ό.π., σ. 30-31.<br />
37 Π. Παπατσώνη, ό.π., σ. 32-34.<br />
38 Στο ίδιο, σ. 32.<br />
39 M. Pylia, «Conflits politiques», ό.π., σ. 142.<br />
40 Μ. Οικονόμου, ό.π., σ. 26.<br />
41 Μ. Πύλια, «Λειτουργίες και αυτονομία των κοινοτήτων», ό.π., σ. 80-81.<br />
42 M. Pylia, «Les notables moréotes», ό.π., σ. 138, 139.<br />
43 Στο ίδιο, σ. 224-229.<br />
44 Π. Παπατσώνη, ό.π., σ. 31.<br />
~ 297 ~
Change language