You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΝΙΚΟΣ ΤΖΑΦΛΕΡΗΣ<br />
ση στα θέματα οικονομίας του ελληνοϊταλικού πολέμου, διευρύνοντας ουσιαστικά<br />
με το έργο του το ενδιαφέρον των ιστορικών, πέρα από το πολιτικοστρατιωτικό,<br />
και στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο της σύγκρουσης. Στο έργο του επισημαίνει<br />
επίσης τη σημασία της στράτευσης των βιομηχανικών μονάδων παραγωγής στο<br />
συλλογικό αγώνα και τη λειτουργία μιας κεντρικά διευθυνόμενης από το συγκεντρωτικό<br />
μεταξικό κράτος οικονομίας. Δίνει περισσότερο έμφαση στο ρόλο που<br />
έπαιξε η συγκεντρωτική οργάνωση την οποία είχε επιβάλει στο μεσοπόλεμο το<br />
καθεστώς Μεταξά και η οποία τον καιρό του πολέμου συνέβαλε στην πειθαρχία<br />
στο μέτωπο και στα μετόπισθεν. Δεν προχωρεί, ωστόσο, σε ανάλυση του πώς οι<br />
μεσοπολεμικές αυτές πειθαρχίες λειτούργησαν στην περίπτωση της ζωτικής για<br />
τον πολεμικό αγώνα βιομηχανικής παραγωγής. Επίσης, επικεντρώνει την προσοχή<br />
του στην ψυχολογία του στρατεύματος και στις τακτικές που αναπτύχθηκαν στους<br />
«γεωγραφικούς μικρόκοσμους» της Ηπείρου και της Αλβανίας, αποδίδοντας σε<br />
αυτά πρωταρχική σημασία για την αναχαίτιση της ιταλικής επίθεσης. Επιπλέον,<br />
παρόλο που αναφέρει αρκετά οικονομικά μεγέθη και δίνει έμφαση στη σημασία<br />
της επιστράτευσης αγαθών και μεταφορικών μέσων, δεν επεκτείνεται στο ρόλο της<br />
επιστράτευσης και της προσαρμογής της ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής στις<br />
ανάγκες του πολέμου. Έτσι, για το λεγόμενο «μέτωπο στα μετόπισθεν» («home<br />
front») οι αναφορές περιορίζονται περισσότερο στις κοινωνικές συνθήκες και στις<br />
νοοτροπίες που είχαν αναπτυχθεί ήδη από το μεσοπόλεμο, καθώς και στο πώς αυτές<br />
συνέβαλαν στη συσπείρωση του πληθυσμού προς ένα εθνικό αγώνα 2 .<br />
Στην ανακοίνωση αυτή προσπαθώ να διερευνήσω τον τρόπο, σύμφωνα με τον<br />
οποίο η συγκεντρωτική κρατική οργάνωση, οι συλλογικές πειθαρχίες, η πίστη στη<br />
μαζική στράτευση στα μετόπισθεν και μέσα στα εργοστάσια, καθώς και η αξιόλογη<br />
παραγωγική δυναμικότητα της ελληνικής βιομηχανίας, όπως αυτή είχε αναπτυχθεί<br />
στο μεσοπόλεμο μέχρι και τις παραμονές του πολέμου, έπαιξαν καταλυτικό<br />
ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση του ιταλικού στρατού και την αναχαίτιση της ιταλικής<br />
εισβολής. Οι μεσοπολεμικές επιλογές της ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας,<br />
οι προσδοκίες των βιομηχάνων για οφέλη και κερδοφορία από τη συμμετοχή στον<br />
εξοπλισμό της χώρας και η στρατηγική εξοπλισμών, που ακολούθησε η στρατιωτική<br />
ηγεσία της χώρας, οδήγησαν τελικά κατά τη διάρκεια του πολέμου στην αδιάλειπτη<br />
και επιτυχή υποστήριξη του στρατεύματος με αξιόμαχο πολεμικό υλικό,<br />
γεγονός που συνέβαλε τα μέγιστα στις επιτυχίες του ελληνικού στρατού.<br />
Πριν προχωρήσω στην ανάλυσή μου, θα πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι όταν<br />
κάνουμε λόγο για πολεμική βιομηχανία στην Ελλάδα, θα πρέπει να έχουμε κατά<br />
νου όχι μόνο τις μονάδες παραγωγής οπλικών συστημάτων και πυρομαχικών, αλλά<br />
και τη σιδηροβιομηχανία και τα μηχανουργεία που είτε προσάρμοζαν ανάλογα την<br />
αλυσίδα παραγωγής και τις υπεργολαβίες παράγοντας και επιδιορθώνοντας όπλα<br />
και πυρομαχικά, είτε κατασκεύαζαν και επιδιόρθωναν σιδηροκατασκευές και μηχανικά<br />
μέρη συστημάτων πολεμικής χρήσης λειτουργώντας παράλληλα και συμπληρωματικά<br />
στην κατεξοχήν πολεμική βιομηχανία. Μαζί με αυτούς τους δύο<br />
2 Γιώργος Μαργαρίτης, Από την ήττα στην εξέγερση. Ελλάδα: Άνοιξη 1941 – Φθινόπωρο 1942,<br />
Αθήνα, Πολίτης, 1993, σ. 34-49.<br />
~ 154 ~
Change language