You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ<br />
αντιπροσώπευε τον πατέρα, το δικαστή, το νομοθέτη, το αρχέτυπο της δικαιοσύνης.<br />
Οι υπήκοοι, και εν προκειμένω οι ευγενείς/πολίτες, δήλωναν την αφοσίωση και την<br />
εμπιστοσύνη τους στην υπέρτατη αρχή του κράτους όντας σίγουροι για την ευνοϊκή<br />
έκβαση των αιτημάτων τους. Στα προοίμια των κειμένων των πρεσβειών, αλλά και<br />
στα επιμέρους άρθρα, βρίσκουμε εκφράσεις που πιστοποιούν τα αισθήματα των υ-<br />
πηκόων αλλά και μας παραπέμπουν σε μια πρόσληψη της εξουσίας που προϋπέθετε<br />
την ανταλλαγή και την αμοιβαιότητα 73 . Ο θεσμικός ρόλος των Συνελεύσεων είχε σε<br />
αυτό το σημείο τη σημασία του.<br />
Σε τοπικό επίπεδο οι ευγενείς/πολίτες προσπαθούσαν να μεταφέρουν την<br />
πρακτική της ανταλλαγής και της αμοιβαιότητας με τη χρήση της ισχύος του<br />
ενδιάμεσου, του διαμεσολαβητή. Οι μη προνομιούχοι υπήκοοι είχαν δικαίωμα<br />
υποβολής προσωπικών αιτημάτων και μόνο, οπότε τα μέλη των Συνελεύσεων<br />
αναλάμβαναν ηθελημένα να παρουσιάσουν διεκδικήσεις ευρύτερου χαρακτήρα,<br />
όπως η απαλλαγή από δημόσιες αγγαρείες ή η αύξηση της αποζημίωσης για τις<br />
αγγαρείες. Ήταν απλώς ένα μοτίβο, παρόμοιο με εκείνο που συναντάμε στις<br />
εκθέσεις των ρεκτόρων για τη φτώχεια και την εξαθλίωση των χωρικών 74 . Το<br />
γεγονός ότι οι ευγενείς/φεουδάρχες της Κρήτης και οι πολίτες των νησιών του<br />
Ιονίου έδειχναν να ενδιαφέρονται για τους χωρικούς πρέπει να εγγραφεί σε άλλες<br />
αιτίες. Όταν οι χωρικοί υπεραπασχολούνταν στις δημόσιες αγγαρείες, έπαυαν να<br />
είναι αποδοτικοί για τους αφέντες τους. Πέρα, όμως, από το άμεσα ωφελιμιστικό<br />
μέρος του αιτήματος υπέρ των βιλάνων, τα μέλη των Συνελεύσεων εδραίωναν κατ’<br />
αυτό τον τρόπο τον ηγετικό τους ρόλο στο χώρο, όχι πια μόνο στην πόλη, αλλά και<br />
στην ύπαιθρο. Είχαν ανάγκη να το κάνουν; Η εξέγερση του Κανδανολέοντα στην<br />
Κρήτη (1525) και εκείνη των χωρικών της Κέρκυρας (περιοχές Όρους και Γύρου,<br />
1652) δείχνουν ότι η κατάσταση δεν ήταν πάντα υπό έλεγχο.<br />
Τα μέλη των Συνελεύσεων επένδυαν στο διαμεσολαβητικό τους ρόλο μεταξύ κέντρου<br />
και υπηκόων, χωρίς να αποκλίνουν από τη γραμμή της κοινωνικής οριοθέτησης<br />
και των ανταγωνισμών με ομάδες που δυνητικά απειλούσαν τα συμφέροντά τους.<br />
Πεισματικά κράτησαν κάθε άλλη πληθυσμιακή ομάδα μακριά από το δικαίωμα α-<br />
ποστολής αντιπροσώπων στη Βενετία, με μοναδική εξαίρεση την πρεσβεία των<br />
cittadini Κάντιας το 1561. Στην Κέρκυρα αντιπαρατέθηκαν με την εβραϊκή κοινότητα,<br />
προσπαθώντας να περιορίσουν τις επιχειρηματικές και εμπορικές δραστηριότητες<br />
των Ιουδαίων. Επρόκειτο για ολομέτωπη επίθεση που όμως δεν απέδωσε, επειδή<br />
προσέκρουσε στην καταστατική βενετική δέσμευση για την προστασία των κερκυραίων<br />
εβραίων, αλλά και στις αδράνειες ή τις συνήθειες της τοπικής κοινωνίας, ένα<br />
μέρος της οποίας επέμενε να συναλλάσσεται μαζί τους 75 .<br />
Η σύγκρουση με το εβραϊκό στοιχείο περιστράφηκε γύρω από τη δυνατότητα<br />
που είχαν οι Ιουδαίοι να προαγοράζουν την αγροτική παραγωγή και να την εμπο-<br />
73 Karapidakis, «Communità politiche», σ. 126.<br />
74 Κοινό χαρακτηριστικό στο Θαλάσσιο κράτος (βλ. π.χ. Στ. Γ. Σπανάκης, Μνημεία της<br />
κρητικής ιστορίας, τ. 1, Zuanne Mocenigo 1589, Ηράκλειο 1940, σ. 39-44) και στο Χερσαίο<br />
κράτος (Cozzi, «Ambiente veneziano», σ. 316-317).<br />
75 Baroutsos, «Privileges, Legality and Prejudice», σ. 314-317.<br />
~ 285 ~
Change language