o_19heefouak9i9v4do11ac41pi7a.pdf

ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ
συχνότητα επιβεβαιώνεται και από την ενεργητικότητα της Συνέλευσης της Ζακύνθου.
Από το 1499 ώς το 1584 στάλθηκαν 12 πρεσβείες, μία κάθε περίπου 7 χρόνια.
Πολλά από τα θέματα που απασχολούσαν τις Συνελεύσεις, είχαν να κάνουν και με
τη λειτουργία των τοπικών βενετικών αρχών ή ακόμα και του συστήματος απόδοσης
δικαιοσύνης. Ουσιαστικά υπήρχαν δύο τρόποι ελέγχου των βενετών ρεκτόρων: Ο ιεραρχικός
έλεγχος από τους σύνδικους της ανατολής ή τους γενικούς προνοητές θάλασσας
και από τις Συνελεύσεις μέσω των πρεσβειών. Οι αντιπρόσωποι των Συνελεύσεων
παρουσίαζαν στη Βενετία τις ατασθαλίες, τις υπερβάσεις, την αμέλεια των
βενετών αξιωματούχων, ενώ μερικές φορές επικροτούσαν τις ενέργειές τους, ζητώντας
από το πολιτικό κέντρο να τις επικυρώσει, ώστε να αποκτήσουν μόνιμη ισχύ
και να μην παραβιαστούν από τους διαδόχους τους. Φαίνεται ίσως παράδοξο ο έ-
λεγχος να ασκείται με τέτοιο τρόπο, αλλά δεν είναι. Η βενετική κυβερνητική οργάνωση
δεν ήταν ιεραρχικά κάθετη. Ο καταμερισμός των αρμοδιοτήτων σε πολλαπλά
όργανα δημιουργούσε καθεστώς εξάρτησης μεταξύ υπηρεσιών μέσω του ελέγχου και
της συμμετοχής αξιωματούχων από διάφορα σώματα σε υπερκείμενες αρχές 44 .
Οι υπήκοοι-μέλη των Συνελεύσεων ζητούσαν, επίσης, ικανοποίηση αιτημάτων
που σχετίζονταν με τις άλλες πληθυσμιακές ομάδες. Για παράδειγμα,
υποβλήθηκαν 19 αιτήματα σχετικά με τις αγγαρείες: την τήρηση των διατάξεων,
την αύξηση των αποζημιώσεων, τη μείωση του αριθμού αγγαρειών. Άλλα 8
αφορούσαν το καθεστώς των παροίκων, τους όρους και τις διαδικασίες
απελευθέρωσής τους. Φαινομενικά οι διεκδικήσεις αυτές δεν θα έπρεπε να έχουν
θέση στις πρεσβείες. Πρόκειται, όμως, για σαφές δείγμα μιας σύνθετης
πραγματικότητας, οικοδομημένης σε πολλούς παράγοντες. Πριν την αναλύσουμε,
ας δούμε το σύνολο των αιτημάτων.
Πίνακας Γ΄
Γ1) Είδος αιτημάτων
Αιτήματα
Αιτήματα αρ. % Αιτήματα αρ. % Αιτήματα αρ. %
Προνόμια 210 25,1 Τρόφιμα 73 8,7 Εμπόριο 29 3,5
Διοίκηση 149 17,8 Νομικά 65 7,8 Κοινωνικά 21 2,5
Φορολογία 104 12,4 Κοινή ωφέλεια 38 4,6 Περιουσία 13 1,6
Ασφάλεια 98 11,7 Θρησκευτικά 33 3,9 Νομισματικά 3 0,4
Σύνολο 836 100
στη βιβλιοθήκη της Πάντοβας και τη Μαρκιανή βιβλιοθήκη. Για την Κέρκυρα τα στοιχεία
αφορούν την περίοδο έως το 1717 σύμφωνα με την εκτίμηση της Ε. Γιωτοπούλου-Σισιλιάνου,
(Γιωτοπούλου, Πρεσβείες, σ. 22-23).
44 Για ένα σχεδιάγραμμα της δομής της βενετικής πολιτικής διοίκησης, βλ. E. G. Gleason,
Gasparo Contarini. Venice, Rome, and Reform, Μπέρκλεϊ – Λος Άντζελες 1993, σ. 306. Το μόνο
κυβερνητικό όργανο του οποίου οι αποφάσεις δεν ανατρέπονταν ή εφεσιβάλλονταν, ήταν το
Συμβούλιο των δέκα. Ήταν η μόνη εξαίρεση στο σύστημα αλληλεξάρτησης (F. Gaeta,
«Venezia da “stato misto” ad aristocrazia “esemplare”», Storia della cultura veneta, επιμ. G.
Arnaldi και M. Pastore Stocchi, τ. 4/II, Il Seicento, Βιτσέντζα 1984, σ. 442).
~ 271 ~