Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ<br />
οι εβραϊκές κοινότητες έχασαν το συγκεκριμένο δικαίωμα, παρότι ήταν αναγνωρισμένες<br />
θεσμικά από το βενετικό κράτος 9 . Ήταν μια εξέλιξη αμφίδρομα επιθυμητή,<br />
από τη Βενετία και τις Συνελεύσεις, καθώς δημιουργούσε τοπικά μορφώματα<br />
ικανά (ελέγξιμα δηλαδή από τις τοπικές βενετικές αρχές και το πολιτικό<br />
κέντρο) να συμμετάσχουν στη διοίκηση και κατοχύρωνε την υπεροχή των<br />
università στις τοπικές κοινωνίες. Τα αιτήματα των υπόλοιπων υπηκόων αποτέλεσαν<br />
στο εξής αρμοδιότητα των κατά τόπους βενετών ρεκτόρων 10 ώς τη θέσπιση<br />
το 1500 της δυνατότητας υποβολής ιδιωτικών αιτημάτων απευθείας στη Σύγκλητο<br />
(Senato) και στο Κολέτζιο (Collegio). Και οι δύο εξελίξεις ήταν σημαντικές για<br />
τη διάρθρωση της διοίκησης και την οριστικοποίηση των δικαιωμάτων πρόσβασης<br />
των υπηκόων στους μηχανισμούς εξουσίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτή<br />
της θεσμοθέτησης νέου φόρου στο κρητικό κρασί και στη σταφίδα Ζακύνθου και<br />
Κεφαλονιάς, οι υπήκοοι συνδιαλέγονταν απευθείας με την υπηρεσία των Cinque<br />
savi alla mercanzia 11 .<br />
Θα ασχοληθούμε με τις πρεσβείες των συνελεύσεων χριστιανών υπηκόων, τα<br />
αιτήματα, τις απαντήσεις και τις επιδράσεις τους στη διαμόρφωση των κοινωνικών<br />
και οικονομικών ιεραρχιών. Η επικέντρωση σε αυτό τον τύπο πρεσβειών δεν αίρει<br />
την αναγκαιότητα να επισημάνουμε ότι η πολιτική τους χροιά δεν ήταν ταυτόσημη,<br />
όπως δεν ήταν ταυτόσημη η θεσμική εμβέλεια των σωμάτων που τις παρήγαγαν.<br />
Οι Συνελεύσεις ευγενών της Κρήτης είχαν διαφορετικό ρόλο στη διακυβέρνηση από<br />
εκείνον των Συνελεύσεων της Κέρκυρας και των άλλων νησιών. Η διαφορά<br />
έγκειται στην ίδια την κατευθυντήρια ιδέα σύστασης των τοπικών συστημάτων<br />
διακυβέρνησης. Στην Κρήτη η οργάνωση της εξουσίας ήταν βενετική κατ’ εικόνα,<br />
αλλά όχι καθ’ ομοίωση· προκρίθηκε, δηλαδή, η δημιουργία οργάνων διοίκησης<br />
αντίστοιχων της Βενετίας. Στην Κέρκυρα, όμως, που αποτέλεσε το πρότυπο για τα<br />
υπόλοιπα Ιόνια νησιά, θα βρούμε ακέραιη τη μεσαιωνική λογική του Comun, της<br />
αρχέτυπης βενετικής πολιτικής πρακτικής. Ο συγχρονισμός της με τα βενετικά<br />
δεδομένα άρχισε με την προσπάθεια αναβάθμισης του Συμβουλίου (1440), το<br />
οποίο έγινε ο κινητήριος μοχλός για τη θέσπιση κριτηρίων όσον αφορά την ένταξη<br />
μελών στη Συνέλευση.<br />
Ας παρακολουθήσουμε πρώτα τη διαδικασία πραγματοποίησης μιας πρεσβείας,<br />
από την κατάρτιση έως την υποβολή της στη Βενετία και την ενσωμάτωση των απαντήσεων<br />
στις ενέργειες των τοπικών βενετικών αρχών. Στα κείμενα των πρεσβειών<br />
βρίσκουμε λίγες πληροφορίες για το τυπικό που προβλεπόταν για την κατάρτισή<br />
9 Η τελευταία πρεσβεία των Εβραίων της Κέρκυρας στάλθηκε το 1425, ενώ της Κρήτης<br />
το 1415· βλ. Ph. Baroutsos, «Privileges, Legality and Prejudice: the Jews of Corfu Heading<br />
Towards Isolation», «Interstizi»: Culture ebraico-cristiane a Venezia e nei suoi domini dal medioevo<br />
all’età moderna, επιμ. U. Israel, R. Juette, R.C. Mueller, Ρώμη 2011, σ. 301-4.<br />
10 Ο όρος ρέκτορες χρησιμοποιείται με τη σημασία που της αποδίδεται στα επίσημα βενετικά<br />
έγγραφα (και στις απαντήσεις στα αιτήματα των πρεσβειών), δηλαδή των ανώτατων<br />
αρχών σε κάθε κτήση.<br />
11 M. Fusaro, Uva passa, una guerra commerciale tra Venezia e l’Inghilterra (1540-1640),<br />
Bενετία 1996, σ. 27-78.<br />
~ 263 ~
Change language