o_19heefouak9i9v4do11ac41pi7a.pdf

ΣΒΕΤΛΑΝΑ ΝΤΟΝΤΣΕΒΑ
κες. Το σύστημα του καθορισμού των υψηλότερων τιμών εφαρμοζόταν για παράδειγμα
κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα στο Μοναστήρι και οι τιμές εγγράφονταν
στους ιεροδικαστικούς κώδικες του βιλαετίου. Έτσι, το 1833 με την ευφωνία
εγγράφηκε ο τιμοκατάλογος των εσναφιών, στον οποίο περιλαμβάνονταν προϊόντα
όπως το λάδι, η ζάχαρη, το ρύζι, το μέλι, το ρακί, το σαπούνι, ακόμα και διάφορα
είδη παπουτσιών 33 . Οι αρχές επενέβαιναν και όταν κάποιες από τις συντεχνίες άλλαζαν
τις τιμές μερικών προϊόντων χωρίς διοικητική έγκριση. Το 1804 ο βαλής της
Ρωμυλίας εξέδωσε διαταγή προς τον καδή του Μοναστηρίου να καλέσει όλες τις
ντόπιες συντεχνίες στο δικαστήριο και να καθορίσουν τις τιμές διάφορων προϊόντων,
τις οποίες οι μπακάληδες είχαν προ ολίγου ανεβάσει κατά πολύ 34 . Η παρέμβαση
των αρχών στον καθορισμό των τιμών συνεχίστηκε και κατά το δεύτερο μισό
του αιώνα. Μάλιστα, βρίσκουμε αρκετά στοιχεία για το πώς καθορίζονταν οι τιμές
διάφορων προϊόντων, ως επί το πλείστον τροφίμων, πάντα με την έγκριση των τοπικών
οθωμανικών αρχών. Σε πολλές περιπτώσεις η αλλαγή των τιμών έγινε μετά
από αίτηση συγκεκριμένης συντεχνίας. Έτσι, ως αποτέλεσμα των αιτήσεων των συντεχνιών
των μπογιατζήδων, των γαλατάδων, των σιμιτζήδων, των τουζτζήδων 35
και των μπακάληδων στα Σκόπια το 1869 και το 1870 προκηρύχθηκαν νέες υψηλότερες
τιμές για τα συγκεκριμένα προϊόντα 36 . Διαθέτουμε και αντίθετες πληροφορίες
–πάλι στα Σκόπια–, όπου το εσνάφι των αρτοποιών προσπάθησε να αλλάξει
από μόνο του τις τιμές του ψωμιού πουλώντας το στις παλαιές τιμές που ήταν
υψηλότερες, και όχι στις νεοκαθορισμένες που ήταν χαμηλότερες. Η εντολή των
αρχών ήταν να πωλείται το ψωμί στις καθορισμένες καινούργιες τιμές 37 .
Η παρέμβαση του κράτους στον καθορισμό των τιμών είναι φανερή και στις
περιπτώσεις των κρατικών προμηθειών για τις μεγάλες πόλεις και ιδιαίτερα για
το στρατό. Αρκετά στοιχεία για τις κρατικές προμήθειες και τις συντεχνίες έχουμε
από το Μοναστήρι, μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του βιλαετίου και κατόπιν έ-
δρα του βαλή της Ρωμυλίας. Οι συντεχνίες της πόλης είχαν την υποχρέωση να
προμηθεύουν με διάφορα τρόφιμα και με τα απαραίτητα για την ένδυση υλικά
τους στρατιώτες του φρουραρχείου του οθωμανικού στρατού στην πόλη, όπως και
τα στρατεύματα που περνούσαν για οποιονδήποτε λόγο από εκεί. Οι συνέπειες
του συστήματος αυτού των προμηθειών ήταν ποικίλες: από τη μία πλευρά οι τιμές
των προϊόντων, στις οποίες οι συντεχνίες πουλούσαν τα προϊόντα τους στο κράτος,
ήταν πάντα χαμηλότερες από τις τιμές της αγοράς και από την άλλη πλευρά αρκετά
συχνά οι συντεχνίες είχαν προβλήματα με τις πληρωμές για τις προμήθειες.
Μία τέτοια περίπτωση περιγράφει ο καδής του Μοναστηρίου σε ένα γράμμα προς
33 Turski dokumenti za makedonskata istorija ( Τουρκικά έγγραφα για τη μακεδονική ιστορία),
τ. 5, 1827-1839, Skopje 1958, σ. 81-82.
34 Turski dokumenti za makedonskata istorija, τ. 2, 1803-1808, Skopje 1953, σ. 57.
35 tuzcu (τουρκ.) αυτός που πουλάει αλάτι.
36 Αρχείο της Μακεδονίας (Σκόπια), φάκ. 10, κ. 1, αρχειακές μονάδες 27, 50, 52, 93, κ. 2,
α.μ. 55, 56.
37 Αρχείο της Μακεδονίας (Σκόπια), φάκ. 10, κ. 2, αρχειακές μονάδες 79-80.
~ 144 ~