o_19heefouak9i9v4do11ac41pi7a.pdf

Ευρυδίκη Σιφναίου
ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ:
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΟΙΚΟΙ ΣΤΟ ΤΑΪΓΑΝΙΟ ΤΗΣ ΑΖΟΦΙΚΗΣ
ΚΑΙ Ο ΡΩΣΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1877-1878)
Π
όλεμος, πατήρ πάντων. Ο συλλογισμός του Ηράκλειτου αναδεικνύει με
τον καλύτερο τρόπο την πιο ακραία μεταβολή συνθηκών, στην οποία όφειλε
να ανταποκριθεί ο επιχειρηματίας αναπροσαρμόζοντας τις στρατηγικές του και
επινοώντας οργανωτικές αλλαγές. Αυτός ο δύσκολα υπολογίσιμος κίνδυνος που
ανέτρεπε τα δεδομένα της οικονομίας και δημιουργούσε ισχυρές διακυμάνσεις στις
αγορές, ήταν η αιτία για το υψηλό ποσοστό χρεοκοπίας των εμπορευομένων 1 . Έ-
πληττε το διεθνές εμπόριο και τα προϊόντα πρώτης ζήτησης, όπως τα σιτηρά, δημιουργούσε
όμως και νέες ευκαιρίες αποκόμισης κερδών.
Το κείμενο αυτό εξετάζει τη συμπεριφορά δύο επιχειρήσεων της ελληνικής διασποράς
με έδρα το Ταϊγάνιο της Αζοφικής και συγκρίνει τα αποτελέσματα των
στρατηγικών που επέλεξαν, εν όψει του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1877-1878), για
την αντιμετώπιση του κινδύνου και την ελαχιστοποίηση της αβεβαιότητας. Το χρονικό
ανάπτυγμα της παρακολούθησης της δράσης τους διανύει την περίοδο της
μεγάλης Ύφεσης και φθάνει ώς τις παραμονές του Ιταλοτουρκικού πολέμου, το
1911. Εδώ θα εξετάσουμε μια υπόθεση εργασίας σε σχέση με την επιτυχία ή μη
των στρατηγικών τους επιλογών στο φως των πρώτων συμπερασμάτων που προκύπτουν
από την έρευνα στα αρχεία αυτών των επιχειρήσεων. 2
1 J. Hoppit, Risk and Failure in English Business, 1700-1800, Καίμπριτζ 1987, σ. 123-139. Ο
γεωγραφικός χώρος της νότιας Ρωσίας είναι ενδεικτικός για τις επιπτώσεις που είχαν στο
εμπόριο ο Κριμαϊκός πόλεμος, ο Ρωσοτουρκικός (1877-1878) καθώς και οι Βαλκανικοί πόλεμοι
του 1912-1913. M. Harvey, The Development of Russian Commerce in the Black Sea and its
Significance, αδημ. διδακτορική διατριβή, University of California 1938, σ. 292-330.
2 Πρόκειται για το αρχείο της επιχείρησης των Αφών Σιφναίου· βλ. Ευρυδίκη Σιφναίου,
Έλληνες έμποροι στην Αζοφική. Η δύναμη και τα όρια της οικογενειακής επιχείρησης,
Αθήνα 2009, καθώς και το εμπορικό αρχείο του Φωκίωνα Ι. Σβορώνου, που βρίσκεται στα
Γ.Α.Κ. του νομού Κεφαλονιάς. Για την οικογένεια Σβορώνου και το διάγραμμα του αρχείου
βλ. Ε. Βλάχου, Εμπορικό γραφείο Φωκίωνος Ι. Σβορώνου 1789-1920, Αθήνα 1986.
Για μια επισκόπηση της ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας στη Ρωσία και της συνεισφοράς
των ξένων επιχειρηματιών σε αυτήν βλ. τα γενικά έργα: Frederick V. Carstensen, «Foreign
Participation in Russian Economic Life: Notes on British Enterprise, 1865-1914», στο Gregory
Guroff και Frederick V. Carstensen (επιμ.), Enterpreneurship in Imperial Russia and the Soviet
Union, Πρίνστον 1983, σ. 140-57· John P. McKay, Pioneers for Profit. Foreign Entrepreneurship and
Russian Industrialization 1885-1913, Σικάγο και Λονδίνο 1970· Alfred J. Rieber, Merchants and
Entrepreneurs in Imperial Russia, Β. Καρολίνα 1982· William L. Blackwell, The Beginning of
~ 391 ~