You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΝΙΚΟΣ ΤΖΑΦΛΕΡΗΣ<br />
Παρόλο που Άγγλοι και Γερμανοί αρνούνταν επίμονα να μεταφέρουν στην Ελλάδα<br />
τεχνογνωσία και εξειδικευμένα μέσα παραγωγής, που θα επέτρεπαν τόσο την ανάπτυξη<br />
μεταλλουργίας σιδήρου όσο και την απεξάρτηση κατ’ επέκταση από τα ημικατεργασμένα<br />
προϊόντα των ισχυρών σιδηροβιομηχανιών τους, ιδρύθηκαν και λειτούργησαν<br />
στην Ελλάδα στα τελευταία χρόνια του μεσοπολέμου τρεις νέες μονάδες παραγωγής<br />
ενδιάμεσων σιδηρουργικών προϊόντων. Φαίνεται πως αυτά τα σιδηρουργικά<br />
εργοστάσια, που ιδρύθηκαν ουσιαστικά από τις μεγάλες σιδηροβιομηχανίες της χώρας<br />
σε μια προσπάθεια για καθετοποίηση της παραγωγής τους και σταδιακή απεξάρτησή<br />
τους από τα ημιέτοιμα ακριβά προϊόντα του εξωτερικού, παρόλο που κάλυπταν τελικά<br />
μόνο ένα μέρος της γκάμας των σιδηρουργικών προϊόντων, αποτέλεσαν σημαντικό<br />
βήμα προς την αυτονόμηση της εγχώριας παραγωγής από το εξωτερικό 4 .<br />
Πολύ σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις φαίνεται πως διαδραμάτισε και η εξοπλιστική<br />
πολιτική που ακολούθησε το ίδιο το Γενικό Επιτελείο Στρατού. Τα στελέχη του<br />
ΓΕΣ, όντας τα πλέον αρμόδια να γνωρίζουν τις ανάγκες του στρατεύματος και να<br />
προτείνουν λύσεις, είχαν από νωρίς επισημάνει στην πολιτική ηγεσία τούς καθοριστικούς<br />
παράγοντες για το αξιόμαχο του ελληνικού στρατού. Στο ΓΕΣ φαίνεται ότι,<br />
καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του μεσοπολέμου, επικρατεί μια αντίληψη που αντιμετωπίζει<br />
το ζήτημα των εξοπλισμών αρκετά σφαιρικά και όχι αποκομμένο από τις<br />
οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικοστρατιωτικές εξελίξεις στη χώρα και στο εξωτερικό.<br />
Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες πολεμικές συγκρούσεις και εντάσσοντας<br />
την περίπτωση της Ελλάδας μέσα στην παγκόσμια οικονομική συγκυρία και<br />
στους συσχετισμούς των εξοπλισμών και των δυνάμεων στην περιοχή των Βαλκανίων<br />
αλλά και ευρύτερα, η λογική του ΓΕΣ φαίνεται πραγματικά επικαιροποιημένη<br />
και συμβαδίζει με τις σύγχρονες εξελίξεις στους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς στρατούς.<br />
Ήδη από το ξεκίνημα της διακυβέρνησής του ο Μεταξάς γνώριζε τις σχετικές<br />
απόψεις του ΓΕΣ. Στο ιδιωτικό αρχείο του, που βρίσκεται σήμερα στα Γενικά Αρχεία<br />
του Κράτους, υπάρχει σχετικό υπόμνημα της 12ης Μαΐου 1936, λίγα χρόνια<br />
πριν το ξέσπασμα του πολέμου, στο οποίο οι υπηρεσίες του ΓΕΣ τονίζουν τη σημασία<br />
ανάπτυξης εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας 5 .<br />
Οι απόψεις του ΓΕΣ για τους εξοπλισμούς μπορούν να συνοψιστούν σε τρία<br />
βασικά σημεία, στα οποία δίνουν έμφαση τα στελέχη του στρατού.<br />
Πρώτον, έχοντας πλέον υπόψη τις εμπειρίες από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο και<br />
τη Μικρασιατική εκστρατεία οι αξιωματικοί του ΓΕΣ θεωρούσαν τον «υλικό εφοδιασμό»<br />
ως τον κυριότερο παράγοντα για την επιτυχία του στρατεύματος σε ενδε-<br />
4 Χρήστος Χατζηιωσήφ, ό.π., σ. 167-174.<br />
5 ΓΑΚ, Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Μεταξά, Κ. 65, Φ. 97, έγγραφο υπ. αρ. 011. Πρόκειται για δεκαεξασέλιδο<br />
εμπιστευτικό υπόμνημα με τίτλο «Περί της ανάγκης της οργανώσεως της πολεμικής βιομηχανίας<br />
της χώρας» του συνταγματάρχη Π. Μαυροειδή, Διευθυντή του VI Γραφείου του ΓΕΣ προς τον<br />
Αρχηγό ΓΕΣ, Αθήνα 12 Μαΐου 1936. Η παρούσα ανάλυση στηρίζεται αρκετά στο συγκεκριμένο έγγραφο,<br />
καθώς οι μετέπειτα εξελίξεις στο θέμα της δημιουργίας εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας, αλλά και<br />
τα έγγραφα που βρίσκονται στο Αρχείο της ΕΤΕ (βλέπε σχετικές σημειώσεις παρακάτω), επιβεβαιώνουν<br />
ότι οι προτάσεις και τα σχέδια του εν λόγω υπομνήματος έγινε προσπάθεια να υλοποιηθούν και<br />
τελικά υλοποιήθηκαν στο μέτρο που το επέτρεπαν οι δυνατότητες της χώρας.<br />
~ 156 ~
Change language