Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ<br />
Ένα γεγονός που φανερώνει το διαφορετικό ρόλο που είχαν η παραγωγή και το<br />
εμπόριο σε τοπικό επίπεδο και σε επίπεδο μακρινών αγορών, είναι το ότι οι α-<br />
μπατζήδες στο Παζαρτζίκ είχαν διαφορετικές διαταγές για τους μάστορες που<br />
εμπορεύονταν στην Ανατολή και για εκείνους των οποίων η παραγωγή προοριζόταν<br />
μόνο για την τοπική αγορά. Στις 15 Μαΐου 1828 επιτράπηκε στους αμπατζήδες,<br />
οι οποίοι εμπορεύονταν στις αγορές της Ανατολής, να κάνουν «τα τσεσίτια»<br />
και «ό,τι άλλο χρειάζονται». Όσοι μάστορες όμως δεν ήθελαν να πηγαίνουν στην<br />
Ανατολή, δεν είχαν αυτό το δικαίωμα –αυτοί έπρεπε να συνεχίζουν να ράβουν ό,τι<br />
είχαν ράψει από το «παλιό ζαμάν», δηλαδή από τα παλαιά χρόνια. Ως αντάλλαγμα,<br />
για να μην πάθουν ζημίες οι δεύτεροι, ούτε ένα κομμάτι από τους αμπάδες<br />
για την Ανατολή δεν θα πουλιόταν στην τοπική αγορά 9 . Από την απόφαση αυτή<br />
δεν είναι φανερό πώς διαφοροποιούνται τα δύο είδη των αμπάδων. Το γεγονός<br />
όμως ότι είχαν τη δυνατότητα να παρέχουν ποικιλία μόνο στην παραγωγή για την<br />
εξωτερική αγορά, μαρτυρεί τη θέληση της συντεχνίας να ελέγχει τον ανταγωνισμό<br />
μέσα στο εσνάφι και να εξασφαλίζει αφενός ισότητα μεταξύ των μαστόρων, τουλάχιστον<br />
σε ένα τοπικό επίπεδο, και αφετέρου να καθιστά τους εγχώριους αμπάδες<br />
ανταγωνιστικούς στις ξένες αγορές, στις οποίες αφθονούσαν ποικίλα εμπορεύματα.<br />
Με έναν παρόμοιο τρόπο και η συντεχνία των κουγιουμτζήδων στο Παζαρτζίκ<br />
προσπαθούσε να ελέγχει τον εσωτερικό ανταγωνισμό στο εσνάφι, αλλά και πιθανότατα<br />
τον ανταγωνισμό με τα εσνάφια των γειτονικών πόλεων. Το 1850 το εσνάφι<br />
περιόρισε τις περιοχές, στις οποίες οι μάστορες μπορούσαν να πηγαίνουν: απαγορευόταν<br />
αυστηρά να πηγαίνουν στα «χωριά αυτού του καζά» και επίσης στα<br />
χωριά της Φιλιππούπολης 10 · επιτρεπόταν όμως να επισκέπτονται τα πιο μακρινά<br />
χωριά της Σόφιας και του Σάμακοβ. Τη σοβαρότητα της απαγόρευσης μαρτυρεί<br />
και η ποινή που ίσχυε γι’ αυτούς που παραβίαζαν την εντολή: όφειλαν να κλείσουν<br />
το εργαστήρι τους για οκτώ μέρες και να δώσουν τρεις οκάδες μπακίρι. Δεν σώζονται<br />
πληροφορίες για το ποιος ήταν ο λόγος για μια τέτοια απόφαση. Κατά πάσα<br />
πιθανότητα υπήρχε συμφωνία μεταξύ των συντεχνιών στο Παζαρτζίκ και τη Φιλιππούπολη<br />
να διαχωρίζουν τις περιοχές εμπορίου και με αυτό τον τρόπο να προφυλάσσουν<br />
τα συμφέροντά τους. Η «γειτονική» συνεργασία τέτοιου είδους δεν είναι<br />
άγνωστη και σε άλλες συντεχνίες, όπως θα δούμε παρακάτω.<br />
Οι προσπάθειες της συντεχνίας των αμπατζήδων στο Παζαρτζίκ να ελέγχει την<br />
αγορά του αμπά στην περιοχή δεν εκφράζονταν μόνο στον καθορισμό των τιμών<br />
και των μοντέλων των αμπάδων. Έτσι, το 1820 σε μία απόφαση απαγορεύεται<br />
στους μάστορες να πουλάνε τον αμπά με πίστωση (βερεσέ) σε οποιονδήποτε –<br />
στους εμπόρους από τη Σόφια, το Βελιγράδι, το Νις (Νίσσα), το Βιδίνιο και την<br />
Ανατολή (εννοείται η Ανατολία) 11 . Ενδιαφέρουσα είναι η λεπτομέρεια ότι κάποιοι<br />
έμποροι, οι «φιλιμπελήδες» και οι «ντερβεντελήδες», εξαιρούνται από τον κανόνα<br />
αυτό, δηλαδή επιτρέπεται να αγοράσουν τον αμπά βερεσέ. Προφανώς υπήρχε<br />
συμφωνία, η οποία έδινε ένα τέτοιο προνόμιο προκειμένου να διευκολυνθεί το με-<br />
9 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-2, σ. 43.<br />
10 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-21, σ. 5.<br />
11 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-2, σ. 380.<br />
~ 139 ~
Change language