You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΝΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ<br />
μεσά τους βρίσκονταν αρκετές γυναίκες και ηλικιωμένοι, κατηγορίες ανθρώπων<br />
που δεν δούλευαν και που επένδυαν τις αποταμιεύσεις τους (οι ίδιοι ή οι οικείοι<br />
τους) σε μια αναμενόμενη σταθερή πηγή εισοδήματος. Οι μικροϊδιοκτήτες ήταν αυτοί<br />
που αντιδρούσαν πιο βίαια στον περιορισμό του ελέγχου που ασκούσαν στην<br />
περιουσία τους, στήριζαν μαζικά τις οργανώσεις που επέμεναν στην πλήρη άρση<br />
του ενοικιοστασίου (τον Κτηματικό σύνδεσμο το 1917, την Αστική ένωση των κτηματιών<br />
το 1922), καλούσαν ενίοτε σε «επανάστασιν κατά των ενοικιαστών Μπολσεβίκων,<br />
να καταλάβωμεν τας κατεχομένας υπ’ αυτών οικίας μας», και αποτέλεσαν<br />
το ακροατήριο βαθιά συντηρητικών ιδεολογημάτων που καλλιεργούσαν οι<br />
κτηματικοί σύλλογοι («Ζήτω η Στέγη δι’ ης απέρρευσεν η Ελληνική Οικογένεια, η<br />
γεννώσα εις το διηνεκές Ήρωας Πίστεως και Πατρίδος») 44 .<br />
Η συλλογική εκπροσώπηση των ενοικιαστών ήταν πλουραλιστική, καθώς πλάι<br />
στο Σωματείο αλληλεγγύης ενοικιαστών δραστηριοποιούνταν οι οργανώσεις των<br />
δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων, των εργατών καθώς και των επαγγελματιών<br />
αλλά και των εμπόρων όσον αφορά την επαγγελματική στέγη. Παρά τις κάποιες<br />
διαφορές και ορισμένες ελάσσονες συγκρούσεις, υπήρχε συνεργασία ανάμεσά<br />
τους (συνήθως με την εξαίρεση των αστών) και ένα κοινό μέτωπο απέναντι στο<br />
ενδεχόμενο κατάργησης του ενοικιοστασίου ή αυξήσεων στα ενοίκια αντίστοιχων<br />
του πληθωρισμού 45 .<br />
Ιδιαίτερα μαχητική συνιστώσα του στρατοπέδου των ενοικιαστών αποτελούσαν<br />
οι επαγγελματίες, καθώς η προστασία του ενοικιοστασίου στα μαγαζιά και<br />
στα εργαστήρια ήταν πιο επισφαλής και από εκεί ξεκίνησαν οι προσπάθειες άρσης<br />
του το 1922 46 . Γενικά η κινητοποίησή τους ήταν μαζική και επιτυχημένη –και<br />
όταν η οικουμενική κυβέρνηση το 1927 αποφάσισε να λάβει «αντιδημοφιλείς»<br />
αποφάσεις καταργώντας το ενοικιοστάσιο, οι επαγγελματίες απάντησαν με γενική<br />
απεργία που βάφτηκε με αίμα (3 νεκροί, 12 τραυματίες από επίθεση του<br />
στρατού σε απεργούς). Ο δυναμισμός τους –αλλά και η υποστήριξη που εξασφάλισαν<br />
από τη ΓΣΕΕ– οδήγησε ορισμένους συντηρητικούς να καταγγείλουν τη Συνομοσπονδία<br />
επαγγελματιών για δημιουργία «συγκεκαλυμμένης παρατάξεως<br />
ηνωμένων κομμουνιζόντων επαγγελματιών και εργατών και λοιπών ανατρεπτικών<br />
στοιχείων» 47 .<br />
Συνεργασία αλλά και ανταγωνισμός υπήρξε και με τις αστικές εμπορικές οργανώσεις<br />
οι οποίες διατηρούσαν πολύ μετριοπαθέστερη στάση, καθώς λάμβαναν<br />
σοβαρά υπόψη τα συμφέροντα της ιδιοκτησίας ως θεμελίου του καπιταλιστικού<br />
συστήματος αλλά και σ’ ένα πιο συγκεκριμένο επίπεδο ως ιδιοκτησίας (σπιτιών<br />
44 Το ενοικιοστάσιον. Η αστική ιδιοκτησία εν διωγμώ. Νέα πρόσθετος δημοτική φορολογία<br />
20% εις βάρος του λαού. Λόγος Θεοδώρου Ν. Αποστολόπουλου εκφωνηθείς την 5<br />
Απριλίου 1917, Κτηματικός σύνδεσμος του δήμου Αθηναίων, Αθήνα 1917· Εμπρός, 28 Μαΐου,<br />
17, 21 και 27 Ιουνίου, 3 και 4 Ιουλίου 1922· Καθημερινή, 8 Φεβρουαρίου 1923.<br />
45 Βλ. π.χ. Εμπρός, 27 Μαρτίου 1923.<br />
46 ΒΔ «Περί ενοικιοστασίου», ΦΕΚ Α΄ 121, 22 Ιουλίου 1922.<br />
47 Καθημερινή, 11 Μαρτίου 1927, Σόλων Μαριολόπουλος, «Η τραγωδία της ιδιοκτησίας», στο<br />
Το Β΄ εν Αθήναις Εθνικόν συνέδριον, Εταιρεία ο Ελληνισμός, Αθήνα 1927, σ. 250-263: 257.<br />
~ 340 ~
Change language