Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΤΣΙΦΛΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΖΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ (1455-1614)<br />
δέκα τσιφλίκια 42 . Παρ’ όλο που τα περισσότερα από τα χωριά ήταν πεδινά<br />
(İncüğiz, Lulu, Sekban-ı Bözürk ve Küçük, Abdullah, Vırğarhorı, Ğıdrohori), υπήρχαν,<br />
ωστόσο, ημιορεινά ή και ορεινά χωριά με μεγάλο αριθμό τσιφλικιών (Hallaç<br />
Muradlu, Dikilü Taş, Timurlar). Κατά συνέπεια, η πεδινή θέση του οικισμού ήταν<br />
ένας ισχυρός, αλλά όχι καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη τσιφλικιών ε-<br />
ντός αυτού. Η φορολογία όλων αυτών των χωριών στηριζόταν στην καλλιέργεια<br />
δημητριακών, όπως συνέβαινε, όμως, και με τα υπόλοιπα χωριά. Δεν φαίνεται, συνεπώς,<br />
να εξαρτιόταν ο αριθμός των τσιφλικιών ούτε από τη γεωγραφική θέση ούτε<br />
από το είδος της φορολογίας του οικισμού. Άλλοι, μη διαγνώσιμοι μέσα από τα<br />
δεδομένα των καταστίχων, παράγοντες φαίνεται ότι επηρέασαν την ανάπτυξη τσιφλικιών<br />
σ’ έναν οικισμό.<br />
Η δημογραφία διαδραμάτισε τον δικό της ρόλο στην εξέλιξη των τσιφλικιών. Ο<br />
μουσουλμανικός πληθυσμός στις τιμαριωτικές γαίες από 3.289 φορολογούμενους<br />
το 1595 έπεσε στους 1.730 είκοσι χρόνια αργότερα. Η μείωση κατά 129% μπορεί<br />
να θεωρηθεί «καταστροφική», ενώ σοβαρή ήταν και η μείωση του αριθμού των<br />
χριστιανών (36%). Από την άλλη, ο φορολογούμενος πληθυσμός του 1595 σε σχέση<br />
μ’ αυτόν του 1570 ήταν υψηλότερος κατά 10,6% (15,5% οι μουσουλμάνοι και 4%<br />
οι χριστιανοί). Πρόκειται, συνεπώς, για μια πλήρη αντιστροφή των δεδομένων κατά<br />
την πρώτη δεκαετία του 17ου αι. H σχέση μεταξύ πληθυσμιακού δυναμικού και<br />
αριθμού τσιφλικιών κυμαινόταν σε χαμηλά επίπεδα. Η εμπειρική έρευνα της περιόδου<br />
1570-1614 επιβεβαιώνει τα γενικότερα πορίσματα του McGowan για τη νότια<br />
περιοχή της Θράκης κατά τους επόμενους αιώνες: ο συντελεστής τσιφλικιών<br />
προς φορολογούμενες εστίες κυμάνθηκε ως εξής: 0,04 (1570), 0,06 (1595) και 0,02<br />
(1614) 43 , ένδειξη μικρής παρουσίας τσιφλικιών μέσα στην ιστορική διάρκεια.<br />
Στην προσπάθεια περαιτέρω διερεύνησης των χαρακτηριστικών των τσιφλικιών,<br />
έγινε συγκριτική μελέτη δέκα βακουφικών χωριών του καζά Διδυμοτείχου, για τα<br />
οποία σώζονται άλλα δύο αναλυτικά (βακουφικά) κατάστιχα για την περίοδο (ένα<br />
του 965/1557-8 [ΤΤ 306] και ένα του 1565 περίπου [ΤΤ 979] 44 ). Η πρώτη εικόνα<br />
που λαμβάνει κανείς βλέποντας σε στήλες τα δεδομένα είναι ότι μεταξύ 1557 και<br />
περίπου 1565 παρατηρείται έκρηξη στον αριθμό των καταχωρισμένων τσιφλικιών.<br />
Karaca Halil (από 15), Canikli, Mahmudlu nd İbri Fakih, Mustafalı και Ak Sakal maa<br />
Göynüklü (από 13), Simavna και Karabeğlü nd Işıkçı (από 12), Doğancı Murad nd Köse<br />
Doğancı, Helvacı-ı Küçük και Pişrevlü (από 11), Ketanlık, Pazarlu Tatar nd Uğurlu,<br />
Göynüklü και Zağanos Bey nd Musa Çavuş Çiftliği (από 10).<br />
42 Είναι τα εξής: Abdullah (12) και Sekban-ı Bözürk και Küçük (10).<br />
43 1570: 4.878 + 5.568 10.446. Ç/H 0,04. 1595: 7.073 + 6.081 13.154. Ç/H 0,06.<br />
1614: 4.025. Ç/H 0,02. Βλ. McGowan, Economic Life, 75 για τη χαμηλή σχέση που παρατηρείται<br />
στην περιοχή της Θράκης, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ο ίδιος αναρωτιέται<br />
για τη μηδαμινή παρουσία τσιφλικιών στην περιοχή κατά τους 17ο και 18ο αι.<br />
44 Το κατάστιχο είναι αχρονολόγητο με βάση τον κατάλογο του αρχείου. Ο Gökbilgin<br />
αυθαίρετα το χρονολόγησε το 982/1575, αλλά φαίνεται ότι πρόκειται για απογραφή των<br />
μέσων της δεκαετίας του 1560 (βλ. Παράρτημα), γι’ αυτό θα αναφέρεται στο εξής ως κατάστιχο<br />
του «περίπου 1565».<br />
~ 105 ~
Change language