You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Μάρθα Πύλια<br />
ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ<br />
ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ<br />
Δ<br />
εν πρόκειται να χρησιμοποιήσω εδώ τον όρο «χριστιανικές κοινότητες της<br />
τουρκοκρατίας» για να προσεγγίσω τις οικονομικές δραστηριότητες των<br />
κοινοτικών μηχανισμών που λειτουργούσαν στο εσωτερικό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας<br />
1 , επειδή η επανειλημμένη επιγραμματική του χρήση από την παραδοσιακή<br />
ιστοριογραφία παραπέμπει στη μεγιστοποίηση της αυτονομίας και του ρόλου<br />
των εν λόγω κοινοτήτων χωρίς να την προσγειώνει στον ιστορικό της περίγυρο.<br />
Άλλωστε, είναι γνωστό πως η κοινοτική οργάνωση των αλλόδοξων πληθυσμών<br />
της αυτοκρατορίας στηριζόταν σε παλιά μουσουλμανική πρακτική 2 και πως η<br />
οθωμανική διοίκηση δεν αναγνώριζε νομικά πρόσωπα αλλά λειτουργίες που επιτελούσαν<br />
τα φυσικά πρόσωπα, γι’ αυτό ακριβώς απευθυνόταν ονομαστικά στους<br />
εκάστοτε αντιπροσώπους των κατακτημένων χριστιανών ή εβραίων 3 . Θεωρώ χρήσιμο<br />
να επαναλάβω άλλη μια φορά και εδώ το διοριστήριο ιεροδικαστικό έγγραφο<br />
του Ρήγα Παλαμήδη στη θέση του αντιπροσώπου Μονεμβασιάς, γιατί επεξηγεί<br />
απολύτως την παραπάνω έννοια της χριστιανικής εκπροσώπησης αλλά και τη<br />
διαδικασία διορισμού των αντιπροσώπων:<br />
«Οι πρόκριτοι της επαρχίας Μπενέφσε της Κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας<br />
του βαρούς και όλων των χωρίων [...] άπαντες υπήκοοι (ραγιάδες) προσωπικώς δι’<br />
εαυτούς και επιτροπικώς ως αντιπρόσωποι των άλλων ραγιάδων, εμφανισθέντες ε-<br />
νώπιον ημών εν τω δικαστηρίω τούτω [...] εδήλωσαν ότι προς υπεράσπισιν, διεξαγωγήν<br />
και διευθέτησιν των αφορωσών την επαρχίαν των υποθέσεων εν τη πρωτευούση<br />
της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επειδή παρίσταται ανέφικτος ανάγκη να διορισθή<br />
αντιπρόσωπός τις, ο δε ειρημένος Ρήγας τυγχάνει ικανός [...] διά το λειτούργημα, διορίζουσι<br />
και αποκαθιστώσι τούτον γενικόν αντιπρόσωπον και πληρεξούσιον αυτών.<br />
Ο δε ειρημένος [...] εδήλωσεν ότι αποδέχεται [..]» 4 .<br />
1 Από τη σχετική βιβλιογραφία αναφέρω ενδεικτικά τα εξής: Σ. Ασδραχάς, «Φορολογικές<br />
και περιοριστικές λειτουργίες των κοινοτήτων στην τουρκοκρατία», στο Σ. Ασδραχάς<br />
(επιμ.), Οικονομία και νοοτροπίες, Αθήνα 1988, σ. 123-143, του ιδίου, «Νησιωτικές κοινότητες:<br />
οι φορολογικές λειτουργίες», Τα Ιστορικά, 5/8 (1988), σ. 3-36, 5/9 (1988), σ. 229-<br />
258, Σ. Πετμεζάς, «Διαχείριση των κοινοτικών οικονομικών και κοινωνική ιεραρχία. Η<br />
στρατηγική των προυχόντων. Ζαγορά 1784-1822», Μνήμων, 13 (1991), σ. 77-102, Μ. Πύλια,<br />
«Λειτουργίες και αυτονομία των κοινοτήτων της Πελοποννήσου κατά τη δεύτερη τουρκοκρατία<br />
(1715-1821)», Μνήμων, 23 (2001), σ. 67-98.<br />
2 Μ. Πύλια, ό.π., σ. 68.<br />
3 Βλ. και Μ. Πύλια, ό.π., σ. 70-74.<br />
4 Στο ίδιο, σ. 74.<br />
~ 291 ~
Change language