You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΜΑΡΘΑ ΠΥΛΙΑ<br />
τείχαν περιορισμένη γαιοκτησία σε σχέση με εκείνη των οθωμανών ντόπιων αρχόντων,<br />
πως καταπιάνονταν με εμπορικές και κυρίως με δανειστικές δραστηριότητες<br />
που ευνοούσε η αρμοδιότητά τους να συγκεντρώνουν και να καταβάλουν στη διοίκηση<br />
τους φόρους 28 , β) πως σε περιορισμένη κλίμακα συμμετείχαν στις εκμισθώσεις<br />
δημόσιων προσόδων και, τέλος, γ) πως κάποιοι από αυτούς επιδίδονταν σε<br />
χρυσοφόρες εκμισθώσεις εισοδημάτων της οθωμανικής αυλής στον Μοριά 29 .<br />
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως στην κλίμακα των εισοδημάτων και των περιουσιών<br />
οι μοραΐτες χριστιανοί τοπικοί άρχοντες υπολείπονταν κατά πολύ των αντίστοιχων<br />
μουσουλμάνων αγιάνηδων οι οποίοι δεν κατείχαν μόνο τις πιο εκτεταμένες<br />
και προσοδοφόρες καλλιέργειες, όπως και τη μερίδα του λέοντος στις αστικές<br />
ιδιοκτησίες, αλλά σχεδόν μονοπωλούσαν τις εκμισθώσεις των δημόσιων προσόδων<br />
30 . Εν τέλει, οι χριστιανοί περιορίζονταν στο στενό πλαίσιο που επέτρεπαν οι<br />
δραστηριότητες των μουσουλμάνων αρχόντων και είχαν συντριπτικά μικρότερη<br />
συμμετοχή στην ιδιοποίηση του παραγόμενου προϊόντος 31 .<br />
Οι μοραΐτες αγιάνηδες στήριζαν την οικονομική παντοδυναμία στην πολιτική<br />
τους επιρροή που προέκυπτε από την άμεση σχέση με την οθωμανική διοίκηση,<br />
ενώ οι ίδιοι, τουλάχιστον σε αυτή την ύστερη περίοδο, δεν είχαν καμία εξοικείωση<br />
με τα στρατιωτικά αξιώματα 32 . Κατείχαν συχνά το αξίωμα του βοϊβόδα, δηλαδή<br />
του εντεταλμένου της οθωμανικής διοίκησης για την εκμίσθωση και τη συγκέντρωση<br />
των φόρων των επαρχιών. Με αυτή την ιδιότητα βρίσκονταν σε διαρκή επικοινωνία<br />
με τους χριστιανούς τοπικούς άρχοντες, οι οποίοι με τη σειρά τους κατένειμαν<br />
και περισυνέλεγαν για λογαριασμό του βοϊβόδα τις φορολογικές υποχρεώσεις<br />
στις δικές τους περιφέρειες 33 . Η παραπάνω σαφώς ιεραρχημένη σχέση ανάμεσα σε<br />
μουσουλμάνους και χριστιανούς τοπικούς άρχοντες αποτυπωνόταν στη μεγαλύτερη<br />
ευχέρεια πρόσβασης των πρώτων στον παραγόμενο πλούτο και στην προφανή πολιτική<br />
εξάρτηση των δεύτερων από τους πρώτους.<br />
Οι διαθέσιμες πηγές μάς επιτρέπουν να προσεγγίσουμε ενδεικτικά τις τάσεις<br />
κερδοφορίας των χρηματικών δραστηριοτήτων των χριστιανών αρχόντων: Αν θεωρήσουμε<br />
πως ο συνήθης ετήσιος τόκος δανεισμού κυμαινόταν από 12% έως 20% 34 ,<br />
στα οικονομικά κατάστιχα της οικογένειας Δεληγιάννη το ετήσιο κέρδος από δύο<br />
28 Μ. Πύλια, «Λειτουργίες και αυτονομία των κοινοτήτων», ό.π., σ. 80-81.<br />
29 Πρόκειται για τους Δεληγιανναίους, την οικογένεια Παπατσώνη και Παπαλέξη: «η<br />
προστάτριά μας Μπεϊάν Σουλτάνα αδελφή του Σουλτάν Σελίμη, είχε μαλικιαινά (φέουδον)<br />
τας εξ επαρχίας της Πελοποννήσου, την Καρύταιναν, το Φανάρι, την Αρκαδιάν, το Νεόκαστρον,<br />
τα Εμπλάκικα και την Καλαμάταν εις τας οποίας είχεν επιτρόπους τον πατέρα μου<br />
Δεληγιάννη, τον Παπααλέξην και τον Παπατσώνην υπέρ τα εικοσιπέντε έτη, και εσύναζον<br />
τα εισοδήματά της»· βλ. Κ. Δεληγιάννης, ό.π., σ. 58.<br />
30 M. Pylia, «Les notables moréotes», ό.π., σ. 124, 125, 188, 344, της ιδίας, «Λειτουργίες<br />
και αυτονομία των κοινοτήτων», ό.π., σ. 79-80.<br />
31 Μ. Πύλια, «Η γαιοκτησία», ό.π., σ. 242-243.<br />
32 Y. Nagata, Muhsin-zâde Mehmet Paşa ve Âyânlık Müessesesi, Τόκιο 1976, σ. 63.<br />
33 M. Pylia, «Les notables moréotes», ό.π., σ. 55-56.<br />
34 M. Pylia, «Les notables moréotes», ό.π., σ. 75 και της ίδιας, «Λειτουργίες και αυτονομία<br />
των κοινοτήτων», ό.π., σ. 80-81.<br />
~ 296 ~
Change language