You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΝΙΚΟΣ ΤΖΑΦΛΕΡΗΣ<br />
στα), με παραγωγή όλμων Μπραντ, το οποίο λειτούργησε με την έναρξη σχεδόν<br />
της ελληνοϊταλικής σύγκρουσης, στο τέλος του 1940, ενώ την ίδια χρονιά αγοράστηκαν<br />
και εισήχθησαν και νέα μηχανήματα. Χαρακτηριστική της σημασίας της<br />
βιομηχανίας αυτής για την τροφοδοσία του ελληνικού στρατού είναι η αλματώδης<br />
ανάπτυξη των επενδύσεων της επιχείρησης σε νέα μέσα παραγωγής κατά το έτος<br />
έναρξης του ελληνοϊταλικού πολέμου. Έτσι, ενώ η αξία του ήδη υπάρχοντος εξοπλισμού<br />
σε μηχανήματα και εργαλεία ανερχόταν μέχρι τότε σε 300 εκατομμύρια<br />
δραχμές (υπολογισμοί του έτους 1939), το κόστος των νέων επενδύσεων, μόνο για<br />
το 1940, υπολογιζόταν σε 150-200 εκατομμύρια δραχμές 16 .<br />
Επιπλέον, η επιχείρηση προχωρούσε σε καινοτομίες προβαίνοντας στην κατασκευή<br />
ακόμη και ενός ελληνικού πολυβόλου (ΕΚΠ πολυβόλο σε 10-15 πρωτότυπα το<br />
1939). Ωστόσο, ενώ είχε αρχίσει η κατασκευή νέων εγκαταστάσεων και η προετοιμασία<br />
της υποδομής για τη δημιουργία αλυσίδας παραγωγής του όπλου, κατά την<br />
είσοδο της Ελλάδας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι εγκαταστάσεις βρίσκονταν ακόμη<br />
υπό κατασκευή και το όπλο δεν πρόλαβε να ενταχθεί ποτέ σε μαζική παραγωγή 17 .<br />
Το μέγεθος της δυναμικότητας παραγωγής των εργοστασίων της ΑΕ Ελληνικό<br />
Πυριτιδοποιείο και Καλυκοποιείο, και της καθοριστικής συμβολής του στον αγώνα<br />
του μαχόμενου ελληνικού στρατού με την προμήθεια άφθονου πολεμικού υλικού<br />
φαίνεται και μόνο από το γεγονός ότι κατά την εισβολή των Γερμανών η επιχείρηση<br />
βρέθηκε να απασχολεί εργατοϋπαλληλικό προσωπικό 7 χιλιάδων ατόμων. 18<br />
Εκείνο όμως που είναι περισσότερο άγνωστο και αδιερεύνητο στην ελληνική ι-<br />
στοριογραφία, είναι ο ρόλος που διαδραμάτισαν σημαντικά σιδηροβιομηχανικά<br />
κέντρα της χώρας, που βρίσκονταν εκτός πρωτεύουσας. Στη σχετική βιβλιογραφία<br />
υποβαθμίζεται ο ρόλος και η συμβολή των σημαντικών επιχειρήσεων της περιφέρειας<br />
στην μεσοπολεμική ελληνική πολεμική βιομηχανία, όπως, για παράδειγμα, οι<br />
επιχειρήσεις του Βόλου, ενός από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα της χώρας<br />
στη διάρκεια του μεσοπολέμου. Ο Χρήστος Χατζηιωσήφ, ο οποίος έχει γράψει<br />
ουσιαστικά την πιο ολοκληρωμένη εργασία που ασχολείται με το σύνολο της βιομηχανίας<br />
στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι και το 1940 (χωρίς να<br />
περιλαμβάνει επομένως τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο), παρόλο που φαίνεται πως έχει<br />
υπόψη του τους σχετικούς φακέλους του αρχείου Μεταξά, οι οποίοι βρίσκονται<br />
στις συλλογές των ΓΑΚ, όπου, όπως είδαμε παραπάνω, οι στρατιωτικοί κάνουν<br />
λόγο για 26 άξιες λόγου σιδηροβιομηχανίες από τις οποίες ξεχωρίζουν τρεις<br />
(Μποδοσάκη, Γκλαβάνη και Σταματόπουλου), ωστόσο τονίζει ότι «μιλώντας για<br />
πολεμική βιομηχανία στην Ελλάδα του μεσοπολέμου εννοούμε ουσιαστικά μία μόνο<br />
ιδιωτική επιχείρηση, την Α.Ε. Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου». 19 Έτσι, εί-<br />
16 Βλ. σχετικά Αρχείο ΕΤΕ, Α1/Σ23/Υ84/Φ1, Πυριτιδοποιείο-Καλυκοποιείο 1945, Έκθεση με τα οικονομικά<br />
στοιχεία της εταιρίας, Αθήνα 1 Ιουλίου 1945.<br />
17 Χρήστος Σαζανίδης, Τα όπλα των Ελλήνων. Μια ιστορική μελέτη του φορητού οπλισμού των<br />
ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και Αντάρτικων Σωμάτων (1821-1992),<br />
Θεσσαλονίκη, Μαίανδρος, 1995, σ. 272-273.<br />
18 Βλ. σχετικά Αρχείο ΕΤΕ, Α1/Σ23/Υ84/Φ1, ό.π.<br />
19 Χρήστος Χατζηιωσήφ, ό.π., σ. 155.<br />
~ 160 ~
Change language