Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΜΥΡΤΩ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ<br />
κινάει να εφαρμόζεται ο «Αστυκός Ελληνικός Νόμος» του 1856 2 στην πρωτεύουσα<br />
του νεαρού βασιλείου 3 . Λίγες ώρες αργότερα, ο εισαγγελέας Κωνσταντίνος Μ. θα<br />
δηλώσει τη γέννηση της κόρης του το προηγούμενο απόγευμα 4 . Η πρώτη, ωστόσο,<br />
ληξιαρχική πράξη που συμπληρώθηκε αφορούσε στον θάνατο ενός επτάχρονου κοριτσιού,<br />
την Πρωτοχρονιά του 1859.<br />
Η πληρότητα του Αρχείου<br />
Το Αρχείο 5 του Ληξιαρχείου Αθηνών στεγάζεται στο Δημαρχείο Αθηνών, στην πλατεία<br />
Κοτζιά. Το μόνο τμήμα του Αρχείου που διατηρείται σε καλή κατάσταση και<br />
που τα σωζόμενα βιβλία συνιστούν μια πλήρη χρονολογική σειρά είναι αυτό των<br />
θανάτων: Για το σύνολο της περιόδου 1859-1910 το Αρχείο περιλαμβάνει 117.000<br />
ληξιαρχικές πράξεις αποβιώσεως. Οι όποιες ελλείψεις παρουσιάζει το εν λόγω αρχείο<br />
οφείλονται όχι μόνο στην υποκαταγραφή του συμβάντος την εποχή εκείνη αλλά<br />
και σε μεταγενέστερες απώλειες 6 . Για την ίδια περίοδο (1859-1910), το Αρχείο<br />
των γεννήσεων αριθμεί μόνο 7.500 ληξιαρχικές πράξεις 7 . Τέλος, το Αρχείο των γά-<br />
2 Ο νόμος αυτός αποτελούνταν από τρία τμήματα. Το δεύτερο τμήμα, αποτελούμενο από<br />
πέντε κεφάλαια και εξήντα άρθρα, αφορούσε στις ληξιαρχικές πράξεις. Νόμος της 29ης Οκτωβρίου<br />
1856, ΦΕΚ αριθ. 75, 15 Νοεμβρίου 1856. Λίγες μέρες αργότερα εκδόθηκε και το Βασιλικό<br />
Διάταγμα «Προς εκτέλεσιν του περί ληξιαρχικών πράξεων νόμου», με το οποίο ρυθμίζονταν<br />
πρακτικά ζητήματα της εφαρμογής του νόμου. Β.Δ. της 31ης Οκτωβρίου 1856, ΦΕΚ αριθ. 77, 21<br />
Νοεμβρίου 1856. Ο νόμος του 1856 δεν ήταν ο πρώτος που όριζε την τήρηση ληξιαρχικών βιβλίων.<br />
Δύο δεκαετίες νωρίτερα είχε προηγηθεί το Β.Δ. της 20ής Οκτωβρίου 1836 «Περί Ληξιαρχικών<br />
Βιβλίων», το οποίο όμως είχε αποτύχει να εφαρμοστεί. ΦΕΚ αριθ. 59, 28 Οκτωβρίου 1836.<br />
Για μια λεπτομερή παρουσίαση των Νόμων, τη δομή και τη λειτουργία του Ληξιαρχείου Αθηνών<br />
βλ. Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς, Ληξιαρχείον Αθηνών (1836-2006). Ιστορικά στοιχεία και σωζόμενα<br />
αρχεία, Αθήνα, Αναπτυξιακή Εταιρεία Δήμου Αθηναίων, 2005. Το βιβλίο περιλαμβάνει και έναν<br />
συνοπτικό οδηγό του αρχείου του Ληξιαρχείου από το 1859 έως το 2005.<br />
3 Παρόλο που ο κανόνας θέλει στην Ελλάδα του 19ου αιώνα να μη λειτουργούν κανονικά<br />
τα κατά τόπους ληξιαρχεία, η Αθήνα, όπως και ο Πειραιάς και η Μύκονος, φαίνεται ότι αποτελούν<br />
εξαίρεση.<br />
4 Οι πρώτες αυτές ληξιαρχικές πράξεις γεννήσεως και γάμου έχουν αντληθεί από το βιβλίο<br />
του Ε. Γ. Σκιαδά (2005).<br />
5 Για μια λεπτομερή παρουσίαση του περιεχομένου των ληξιαρχικών πράξεων γάμου και θανάτου<br />
βλ. Myrto Dimitropoulou, Athènes au XIXe siècle : de la bourgade à la capitale, Thèse de doctorat<br />
en Histoire, dirigée par M. Jean-Luc Pinol, Université Lumière Lyon 2, décembre 2008, σ. 317-324.<br />
6 Την πρώτη τριετία λειτουργίας του Ληξιαρχείου (1859-1861) παρατηρείται μια γενικευμένη<br />
υποκαταγραφή. Πιθανότατα, η δήλωση του θανάτου στο Ληξιαρχείο δεν είχε γίνει ακόμα<br />
συνείδηση στον πληθυσμό της πρωτεύουσας. Το φαινόμενο της υποκαταγραφής κατά τη διάρκεια<br />
συγκεκριμένων μηνών παρατηρείται και σε κάποιες επόμενες χρονιές. Υπάρχουν, ωστόσο,<br />
και χρονιές από τις οποίες λείπουν σελίδες στους αντίστοιχους τόμους. Για παράδειγμα, το<br />
1900 λείπουν 1.056 πράξεις αποβιώσεως που αφορούν στην περίοδο από τον Απρίλιο έως τον<br />
Νοέμβριο.<br />
7 Η πρόσβαση στο Αρχείο αυτό δεν μου επιτράπηκε. Η αιτιολόγηση της άρνησης ήταν το γεγονός<br />
ότι τα βιβλία περιλαμβάνουν πληροφορίες που αφορούν σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.<br />
~ 34 ~
Change language