Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ<br />
σε συγκεκριμένο εργαστήρι, και ο δεύτερος τύπος ήταν ο λεγόμενος χαβαΐ (havai)<br />
που, αντιθέτως, δεν καθόριζε το χώρο όπου έπρεπε να ασκείται το επάγγελμα. Τα<br />
γεδίκια ήταν ιδιαίτερα σημαντικά για το χώρο της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας,<br />
αλλά σταδιακά έχασαν τη σημασία τους κατά την περίοδο των μεταρρυθμίσεων.<br />
Για την ύπαρξη των γεδικιών στις βαλκανικές επαρχίες της αυτοκρατορίας οι<br />
πληροφορίες μας είναι λιγοστές. Ως προς τις πόλεις που αποτελούν το επίκεντρο<br />
της παρούσας ανακοίνωσης, διαθέτουμε στοιχεία μόνο για το Παζαρτζίκ. Το 1774<br />
οι αμπατζήδες στην πόλη αποφάσισαν ότι όταν πεθάνει κάποιος μάστορας και<br />
αφήσει γεδίκι –οντά ή εργαστήρι– και έχει μικρό παιδί, τότε το εργαστήρι ενοικιάζεται<br />
και το εσνάφι παίρνει ενοίκιο τρία γρόσια, ενώ το γεδίκι παραμένει στο<br />
παιδί του μάστορα 29 . Πιθανότατα η εν λόγω απόφαση λήφθηκε για συγκεκριμένο<br />
σκοπό, καθώς στην ίδια σελίδα γράφτηκε σημείωση για ποσό τριών γροσίων πληρωμένο<br />
από κάποιον μάστορα για οντά και εργαστήρι. Λίγα χρόνια μετά, το 1790,<br />
πέθανε ο μάστορας Στοϊάν αφήνοντας τη σύζυγό του έγκυο. Το εσνάφι αποφάσισε<br />
να μείνει ο γαμπρός του μάστορα στο εργαστήρι, ώσπου να γεννηθεί το παιδί και<br />
να διαπιστωθεί αν είναι αγόρι 30 . Τα τελευταία στοιχεία που διαθέτουμε είναι των<br />
αρχών του 19ου αιώνα, όταν η συντεχνία πούλησε το γεδίκι του εργαστηρίου του<br />
μάστορα Γεώργη σε έναν άλλο μάστορα, ο οποίος έπρεπε να πληρώσει το ποσό<br />
των 62 γροσίων και 20 παράδων 31 . Στην τελευταία περίπτωση δεν είναι φανερό<br />
για ποιο ακριβώς λόγο επιβλήθηκε η πώληση. Από αυτές τις λίγες πληροφορίες<br />
μπορούμε να εξαγάγουμε τα εξής συμπεράσματα: α) στο Παζαρτζίκ τα γεδίκια<br />
ήταν του τύπου μουστακάρ [συνδέονται με συγκεκριμένο χώρο για την εξάσκηση<br />
επαγγέλματος: οντά ή εργαστήρι]. β) Τα γεδίκια ήταν κληρονομικά και περνούσαν<br />
από πατέρα σε γιο. Αυτά τα στοιχεία διαφέρουν από τη θέση του G. Baer για τη<br />
μεταβίβαση του γεδικιού, σύμφωνα με την οποία, όταν πέθανε κάποιος τεχνίτης,<br />
το γεδίκι προσφερόταν σε ένα άλλο μέλος του εσναφιού. Σύμφωνα με το Baer, ο<br />
γιος είχε προτεραιότητα να κληρονομήσει το γεδίκι, αλλά μόνο σε περίπτωση που<br />
είχε την απαραίτητη επαγγελματική κατάρτιση, δηλαδή εφόσον ήταν μάστορας 32 .<br />
Όπως είδαμε όμως, στο Παζαρτζίκ και ένα νεογέννητο μωρό μπορούσε να κληρονομήσει<br />
το δικαίωμα που κατείχε ο πατέρας του.<br />
Αν στις παραπάνω δραστηριότητες των συντεχνιών η συμμετοχή του κράτους<br />
και των τοπικών αρχών ήταν περιορισμένη, όταν πρόκειται για τον καθορισμό των<br />
τιμών των συγκεκριμένων προϊόντων οι αρχές διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο. Συνήθως<br />
οι οθωμανικές διοικητικές και δικαστικές αρχές παρενέβαιναν στη διαμόρφωση<br />
των τιμών μόνο των προϊόντων πρώτης ανάγκης, ορίζοντας την υψηλότερη<br />
τιμή και αυτό συνέβαινε κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι συντεχνίες παρουσίαζαν<br />
τους τιμοκαταλόγους τους στο τοπικό δικαστήριο, στον καδή και κατόπιν<br />
οι τιμοκατάλογοι, εφόσον εγκρίνονταν, εγγράφονταν στους ιεροδικαστικούς κώδι-<br />
29 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-1, σ. 182.<br />
30 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-1, σ. 184.<br />
31 Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο (Παζαρτζίκ), κ. В-К-1, σ. 167.<br />
32 Baer, G., Fellah and Townsmen in the Middle East, London 1982, σ. 182.<br />
~ 143 ~
Change language