You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΤΣΙΦΛΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΖΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ (1455-1614)<br />
και στις δύο απογραφές είναι αποκλειστικά μουσουλμανικός και τα δημογραφικά<br />
ύψη τους μικρά. Οι οικισμοί κυμαίνονται μεταξύ 2-19 φορολογουμένων στην πρώτη<br />
απογραφή και μεταξύ 2-29 στη δεύτερη, επρόκειτο, δηλαδή, για μικρές οικιστικές<br />
συγκεντρώσεις. Και στη δεύτερη απογραφή, όπως αναφέρθηκε και για την<br />
πρώτη, η πλειονότητα των τσιφλικιών σχετιζόταν με την οργάνωση των γερακάρηδων<br />
της περιοχής. Η πρόσοδος κυμαινόταν από 270-2.562 άσπρα. Η υψηλότερη<br />
πρόσοδος αφορούσε το τσιφλίκι του βακουφιού του Çakmak Dede, από το οποίο<br />
συντηρούνταν το συγκεκριμένο βακούφι 8 . Οι φορολογούμενοί του (σχεδόν όλοι<br />
δούλοι-ğulam ή απελεύθεροι-azade του γιου και κληρονόμου του βακουφιού Teslim<br />
Dede) ήταν έντεκα.<br />
Το 1519 καταχωρίζονται είκοσι οικισμοί. Από αυτούς οι δώδεκα ταυτίζονται με<br />
αντίστοιχους του προηγούμενου καταστίχου. Άλλος ένας, το χωριό Zağanos Bey nd<br />
Musa Çavuş Çiftliği, ήταν καταχωρισμένος στην προηγούμενη απογραφή, χωρίς την<br />
αναγραφή της λέξης «τσιφλίκι» στο όνομά του. Δύο από τους οικισμούς προέρχονταν<br />
από τσιφλίκια μουσελέμ (müsellem) 9 . Το φορολογικό δυναμικό και η πρόσοδος<br />
είχαν αυξηθεί. Το πρώτο κυμαινόταν μεταξύ 2-50 φορολογουμένων και η δεύτερη<br />
μεταξύ 415-6.529 άσπρων. Από τους είκοσι οικισμούς οι μισοί ανήκαν σε βακούφια<br />
ή μούλκια, ενώ η οργάνωση των γερακάρηδων υποχωρούσε σταδιακά από<br />
την εκμετάλλευση των τσιφλικιών. Για πρώτη φορά παρατηρούνται χριστιανοί φορολογούμενοι<br />
σε τσιφλίκια, αν και σε πολύ μικρούς αριθμούς.<br />
Το 1530 καταχωρίζονται δεκατέσσερις οικισμοί, οι δεκατρείς από τους οποίους<br />
ταυτίζονται με αντίστοιχους της προηγούμενης απογραφής. Το εύρος φορολογουμένων<br />
και προσόδου κυμαινόταν μεταξύ 5-33 για τους πρώτους και 15-6.500 για<br />
Çiftlik-i Beğlik Oranı nam-ı diğer [ άλλο όνομα· στο εξής: nd] Kozluca (1455: MC O.89, 17a<br />
– 1485: TT 20, 215). δ) Çiftlik-i Çakır Yavrucısı (τιμάριο Umur veled-i Halil, 1455: MC O.89,<br />
15a), Çiftlik (τιμάριο Umur veled-i Halil, Hamza veled-i İlyas, 1485: TT 20, 241). ε) Çiftlik-i<br />
Süleyman (1455: MC O.89, 15b), Çiftlik-i Süleyman ve Çiftlik-i Yunus (1485: TT 20, 242). στ)<br />
Çiftlik-i Doğancı (μούλκι Turhan Bey, 1455: MC O.89, 4b), Çiftlik-i Doğancı Firuz (βακούφι<br />
ιμαρετιού Turhan Bey, 1485: TT 20, 253). ζ) Çiftlik-i Tursun veled-i Şükrü Paşa (1455: MC<br />
O.89, 17b), Çiftlik-i Tursun Bazdaran (1485: TT 20, 185). η) Çiftlik-i Kazancı Mehmed (1455:<br />
MC O.89, 8a), χωριό Kazancı (μούλκι çiftlik-i Kazancı, 1485: TT 20, 255). θ) Ohrıcı Hamza<br />
nd Çavuş Bey Çiftliği (1455: MC O.89, 1b), Çiftlik-i Çavuş (1485: TT 20, 241). ι) Çiftlik-i<br />
Veled-i Kabil Paşa (τιμάριο Doğancı Halil, 1455: MC O.89, 16b), χωριό Silgileri nd Çiftlik-i<br />
Doğancı Halil (1485: TT 20, 222).<br />
8 Όπως θα φανεί και στη συνέχεια, δεν ήταν σπάνιο ένα τσιφλίκι, είτε του οικιστικού<br />
τύπου είτε του τύπου «αγρόκτημα», να ανήκει σε βακούφι. Σ’ αντίθεση με το Διδυμότειχο,<br />
στην Κριμαία τα τσιφλίκια ανήκαν στα εισοδήματα μόνο του αυτοκρατορικού θησαυροφυλακίου<br />
ή των τιμαρίων (G. Veinstein, «Les “çiftlik” de colonisation dans les steppes du nord<br />
de la mer Noire au XVIe siècle», İktisat Fakültesi Mecmuası 41/1-4 [1984], 204).<br />
9 Γι’ αυτά που ανήκαν σε στρατιωτικές ομάδες, βλ. Β. Μουταφτσίεβα, Αγροτικές σχέσεις<br />
στην οθωμανική αυτοκρατορία (15ος-16ος αι.), μτφρ. Ο. Αστρινάκη – Ε. Μπαλτά, Α-<br />
θήνα 1990, 214 και 255-6· Veinstein, «Les “çiftlik”», 177-8. Ο Gerber επισημαίνει ότι κάποια<br />
από τα τσιφλίκια του «οικιστικού» τύπου προέρχονταν από τσιφλίκια μουσελέμ (Gerber,<br />
«Waqf Institution», 41, υποσημ. 52).<br />
~ 97 ~
Change language