You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ «ΜΕΤΑΞΑ»<br />
πτύσσεται ως αποτέλεσμα της εντεινόμενης υπερπόντιας μετανάστευσης Ελλήνων πολιτών<br />
18 ). Η καταναλωτική δύναμη της διαμορφούμενης ακόμη νέας ελληνικής διασποράς<br />
επρόκειτο, όπως θα φανεί παρακάτω, να προσελκύσει το ενδιαφέρον της πολιτικής<br />
πωλήσεων του εργοστασίου στο δεύτερο κύκλο της επέκτασης του εμπορίου του 19 .<br />
Από την πλευρά του κράτους, εξάλλου, στις αρχές της δεκαετίας του 1890 μόνον<br />
η οικονομική δύναμη των παλαιών ομογενειακών κέντρων παρουσιαζόταν κατά κάποιο<br />
τρόπο αξιοποιήσιμη εκτός συνόρων. Η δεκαετία ξεκινούσε με την ίδρυση ελληνικών<br />
εμπορικών επιμελητηρίων στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια<br />
και με τις εντυπωσιακές παράλληλα υποσχέσεις τής τότε κυβέρνησης για<br />
στήριξη και προστασία των ελληνικών εξαγωγών. Παρότι η ελληνική πολιτεία δεν<br />
προωθούσε διμερείς συμφωνίες ή συμβάσεις με ειδικές φοροαπαλλαγές για τα ελληνικά<br />
προϊόντα, ενέργειες όπως η επιστράτευση του προξενικού δικτύου, η έκδοση<br />
μιας υπουργικής εγκυκλίου προς όφελος των πωλήσεων ενός εργοστασίου (παραδείγματος<br />
χάριν, μία εγκύκλιος αφορούσε τα ποτά του εργοστασίου του Ανδρέα<br />
Καμπά 20 ) είτε η χορήγηση σε έναν κονιακοποιό της άδειας να φέρει τον τίτλο του<br />
«προμηθευτή της Αυλής», υπό τα δεδομένα της εποχής θεωρούνταν σημαντικά κίνητρα<br />
επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Ακόμη και αν στην πράξη ευνοούσαν μεμονωμένα<br />
ελληνικά εργοστάσια, οι ενέργειες αυτές έδειχναν σε όλους τους κονιακοποιούς<br />
το «δρόμο» που όφειλαν να ακολουθήσουν, αν επιθυμούσαν να δοκιμάσουν<br />
τις προοπτικές των εξαγωγών τους, βασιζόμενοι στη συμπάθεια που ήταν σχεδόν<br />
βέβαιο πως θα εκδήλωνε το διάσπαρτο ομογενειακό καταναλωτικό κοινό για προϊόντα<br />
που παράγονταν στην πατρίδα.<br />
Παρά τις αντικειμενικές αντιξοότητες που παρατηρούνται στην εξέλιξη του κλάδου,<br />
η «απογείωση» της ελληνικής κονιακοποιίας στις αρχές της δεκαετίας του 1890<br />
συνδέεται στενά με την εκδήλωση πολιτικού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξή της.<br />
Οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις ενέτασσαν το λεγόμενο ελληνικό κονιάκ στα εν δυνάμει<br />
ανταγωνιστικά σε ξένες αγορές εθνικά προϊόντα 21 . Ίσως κινούνταν με την πεποίθηση<br />
ότι το ελληνικό κονιάκ που δεν εντασσόταν στα ποτά των παραδοσιακών προ-<br />
18 Επιλεκτικά από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, για τις διάφορες φάσεις της ελληνικής<br />
μετανάστευσης καθώς και για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση των ελληνικών ομάδων<br />
τόσο του προϋπάρχοντος ελληνισμού όσο και της διαμορφούμενης νεότερης ελληνικής<br />
διασποράς στα τέλη του 19ου αιώνα, βλ. Ιωάννης Χασιώτης, Επισκόπηση της ιστορίας της<br />
νεοελληνικής διασποράς, Θεσσαλονίκη: Βάνιας 1993, σ. 77-112.<br />
19 Χρήσιμες παρατηρήσεις για τον οικονομικό ρόλο της ελληνικής διασποράς βλ. στο<br />
Γιώργος Δερτιλής, «Ο ελληνισμός της ομογένειας και η ελλαδική αστική τάξη», στο Γ. Β.<br />
Δερτιλής και Κ. Κωστής (επιμ. και εισ.), Θέματα νεοελληνικής ιστορίας, Αθήνα – Κομοτηνή:<br />
Αντ. Ν. Σάκκουλας 1991, σ. 144-161 και Ioanna Pepelasis Minoglou, «Toward a Typology of<br />
Greek-Diaspora Entrepreneurship», στο Ina Baghdiantz McCabe, Gelina Harlaftis και Ioanna<br />
Pepelasis-Minoglou (επιμ.), Diaspora Entrepreneurial Networks. Four Centuries of History,<br />
Oxford: Berg 2005, σ. 173-190.<br />
20 Χατζηιωσήφ, Η γηραιά σελήνη, σ. 279 και του ίδιου, «Η εξωστρέφεια της ελληνικής<br />
οικονομίας στις αρχές του 20ού αιώνα και οι συνέπειές της στην εξωτερική πολιτική», στο<br />
Η Ελλάδα των Βαλκανικών Πολέμων, 1910-1914, Αθήνα: ΕΛΙΑ 1993, σ. 151-152.<br />
21 Για τη σχετική συζήτηση βλ. Βόγλη, ό.π., σ. 160 κ.εξ., όπου και η σχετική βιβλιογραφία.<br />
~ 177 ~
Change language