VAN DE STREEK - Variaties

Hetzelfde kunnen we zien bij een aantal frequentere familienamen
met s of z aan het begin:
NAAM FRIESLAND GRONINGEN
Sands tra
Zandstra
SeinstralSijnstra
ZeinstralZijnstra
Swart
Zwart
56
524
157
130
579
479
0
70
3
23
261
292
Ook hier zien we telkens dat de stemloze variant (in dit geval dus
met s aan het begin van de familienaam) meer of zelfs veel meer
voorkomt in Friesland dan in Groningen, de -stra-namen uiteraard
sowieso veel meer. De conclusie moet daarom bijna wel luiden dat
het gesproken Fries tot op zekere hoogte invloed uitgeoefend heeft
op de geschreven vorm van de officiële familienaam.
2. Beeldhouder en bioschoop
Hypercorrectie heet het, wanneer een taalgebruiker - bewust of
minder bewust - een vorm kiest die hij in wezen bezigt om een
andere te vermijden; hij houdt die laatste voor fout maar als gevolg
van de vermijdingsstrategie realiseert hij nu juist een fout. Iemand
die bijvoorbeeld weet dat een woord als houwen de wat (al te)
familiaire uitspraak is van houden, en die dus ^boekhouwer onjuist
vindt, die kan bij een woord als beeldhouwer per ongeluk
beeldhouder zeggen: net even tè correct.
Iemand die normaliter skwalle gebruikt (een wat minder
gebruikelijke schrijfwijze van het Friese woord voor 'school') en die
een woord als bisschop net goed heeft uitgesproken - en dus niet als
het verleidelijke biskop -, zo iemand kan zomaar bioschoop zeggen
in plaats van het beoogde bioscoop; of naar de spelling het woord
museum uitspreken ook al is muzeum gebruikelijker. Hypercorrecties
treden daar op waar bepaalde regelmatigheden net even niet moeten
worden toegepast.
99