VAN DE STREEK - Variaties

nodig was, was het maken van spaakwielen. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat het beroep van de wagenmaker in veel provincies
in de familienaamgeving terugkeert. Dat is bijvoorbeeld het geval in
de provincies Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland, waar
we de familienaam Wagenmakers verspreid aantreffen (zie ook
GOOSSENS 1978: 228-231)
In Limburg is de familienaam Wagenmakers niet echt gebruikelijk.
Hetzelfde geldt voor het dialectwoord wagemakerZ-maeker, want dat
komt alleen sporadisch voor in de dialecten in het noorden van het
gebied. In Limburg is vooral de naam Ramakers of Ramaekers
verspreid. Ramaker, en met name de uitspraakvariant ramééker, zijn
ook de dialectwoorden voor de wagenmaker in vooral het zuidelijke
deel van de provincie. In de dialecten in het noorden vinden we
daarentegen meer een vorm met een -j aan het eind van het woord
rad: raaimaker. Ook in de aansluitende provincie Noord-Brabant is
dit de meest verspreide variant voor 'wagenmaker', zowel als
dialectwoord als familienaam. Zie ook de bijdrage over Noord-
Brabant in deze bundel.
In Zuid- en Midden-Limburg is verder nog een andere familienaam
verspreid, die van het wagenmakersambacht is afgeleid: Esser of
Essers. De familienaam Esser(s) komt ook wel in de aan Limburg
grenzende provincies Noord-Brabant en Gelderland voor, maar een
concentratie van naamdragers is er toch wel in Nederlands
zuidelijkste provincie. Cijfers op basis van de volkstelling uit 1947
bevestigen dat:
Provincie Esser Essers
Gelderland 43 40
Noord-Brabant 67 98
Limburg 187 396
In alledrie de provincies wisselen de vormen met en zonder genitiefs
elkaar af; de vormen met eind-s zijn in Noord-Brabant en Limburg
echter wel duidelijk in de meerderheid. De familienaam Essers komt
in laatstgenoemde provincie vooral voor in Heer (bij Maastricht),
Maastricht, Margraten, Valkenburg en Heerlen, terwijl de vorm
zonder -s met name in Posterholt, Born en Heerlen werd opgetekend.
245