VAN DE STREEK - Variaties

Stel u geen koppel vredesduifjes voor, maar koeren doen we wel zo
ongeveer op dezelfde manier. Vrij veel, snel en ook wel luid spreken
soms. Ieder van ons tweeën heeft zijn thuistaal achtergelaten voor de
nieuwe, algemene thuistaal die we delen met de kinderen. Ik ben
mijn dialect als actief spreker kwijt, hoewel we nog in mijn streek
wonen. Mijn vrouw spreekt de twee talen even goed. Haar taal van
de Lokerse vlaaien, op bezoek bij oudtante, zowel als haar leraressen
Nederlands. Vrouwen zijn over 't algemeen ook meertaliger dan
mannen. Poreuzer dan de mannelijke monolieten. Ikzelf heb al mijn
Latijn, inbegrepen mijn dialect, in het Nederlands gestoken. Al blijft
dat enigszins Zuid-Nederlands, of zou Van Dale dat nu Belgisch
noemen?
Dat inruilen van taal is zoiets geweest als langzaam vervellen. Het
moment van bewustwording was er wel, het Jan Adriaenssensmoment,
maar verder was het een proces dat jaren duurde. Een
proces van onderdompeling in een Nederlands taalbad. Een nieuwe
huid van taal krijgen, zonder de onderhuid helemaal te verliezen.
Een strakker taalvel, dat je toch soepel moet zien te houden. Met die
taal om je heen en in je, treed je de ander tegemoet. Ook buiten je
dorp, van gewest tot gewest, ja over de landsgrens heen. Je verruimt
je horizon, verovert iets meer van de wereld om je heen en in jezelf.
Je schrijft en je mailt tegenwoordig. Maar niet in je dialect. Ik toch
niet. Een dialect kun je niet lezen, niet schrijven, tenzij misschien
die enkele specialisten, of de topamateurs onder u die dat wel doen.
Dialect wordt niet afgedrukt. Tal van begrippen en termen komen in
het dialect niet voor. Wetenschap of filosofie (ook een wetenschap?)
worden in het dialect niet bedreven, zij vragen om een instrument
dat als 'lingua franca' voor een brede schare van geïnteresseeerden
hanteerbaar is, de zeer beperkende grenzen van een dialect zijn dan
alleen maar hinderlijk. Of denkt u daar toch anders over? Overigens
heeft een dialect toch al weinig op met allerlei abstracte begrippen,
zoals die schering en inslag zijn op een hoger politiek, economisch,
cultureel of wetenschappelijk vlak dan dat van de wekelijkse
marktdag. Ik ken geen dialect met eigen woorden voor moderne
begrippen als globalisering, marktleiderschap, e-commerce, nichewerking
en doelgebieden. Newsspeak, nieuwspraak weliswaar.
Grutaal genoemd in het Afrikaans.
69