VAN DE STREEK - Variaties

familienamen: van Ooijen / 0(o)yen / Ooy / Oeyen / Noey(en) /
Ho(o)ije / Hoeij(en), van de Roij, Verhoeije, Verhoyefn), Verroyen,
Vroye. Gelderse families met een oo;-naam kunnen genoemd zijn
naar de Ooijpolder aan de Waal.
Talrijk zijn de familienamen met het terreinwoord dries: van den
Dries(se) /Driessche(n) /Drieske /Dris(se) / Driest, Driesschaert en
ook Driesman(s), wat echter evengoed een afleiding kan zijn van de
voornaam Dries, verkorting vanAndries.
Uit historische bewijsplaatsen van dries als soortnaam en als toponiem
leren we dat het woord een brede waaier van toepassingen
heeft ontwikkeld, o.m. 'rustend akkerland, dat tijdelijk als
gemeenschappelijke graasweide wordt gebruikt', 'stuk minderwaardig
grasland waarop de boerengemeenschap weiderecht heeft',
'permanent grasland van geringe hoedanigheid', en ten slotte
'openbaar pleintje in een dorp of gehucht'. We nemen het woord op
in deze rubriek omdat de middeleeuwse "driesen", hoe verschillend
ook qua aard en ligging, één ding gemeen hadden: hun functie als
graas- en/of hooiland.
Dries is een heel oude terreinbenaming. In zijn Indo-europese
voorgeschiedenis gaat het terug op een woord met de betekenis 'wat
opgeteerd of uitgeput is'. Een "dries" was dus oorspronkelijk een
uitgeputte akker, die weer op krachten moest komen, en daartoe een
aantal jaren braak bleef liggen. Men liet er gras, onkruid en
kreupelhout opschieten om de bodem te verrijken. Na verloop van
tijd werd het struikgewas gerooid, gras en onkruid werden
ondergeploegd als groenbemesting, en men ging er weer gewassen
zaaien.
Tijdens de braakperiode had de boerengemeenschap het recht op de
"driesen" hout te hakken (b.v. om afrasteringen te maken) en te
sprokkelen, en er hun vee te laten weiden. Die functie als graasland
verklaart hoe dries de hierboven genoemde 'weiland'-betekenissen
kon aannemen. De toepassing van dries op dorps- en vooral gehuchtpleinen
is te begrijpen vanuit de overeenkomst in uitzicht en functie
tussen de oude, gemene "driesen" en de pleintjes waarrond zich in
dorpen en gehuchten de bewoning concentreerde. Deze openbare
plaatsen waren zowat miniatuurversies van de oude driesen: ze
48