VAN DE STREEK - Variaties

1.3. Meer open realisatie van -er- tot -ar-
In het noordwesten van de provincie Antwerpen wordt de cluster e +
r extreem open gerealiseerd, zodat ze als -ar- klinkt. Berg bijv.
wordt dan barg, gerst wordt garst. Dit verschijnsel vinden we ook
terug in enkele typisch Antwerpse familienamen: Carvers (kerver,
iemand die iets op de kerfstok heeft), Vanderparre (vs.
Vanderperre), Starckx (vs. Sterckx) en Caerstiaens(s)en (vs.
Cerstiaens). De eerste twee namen komen inderdaad vrijwel
uitsluitend in het noorden en oosten van de provincie voor, de laatste
twee hebben een belangrijke kern in het noordwesten. Dit zijn
waarschijnlijk uitlopers van een vrij groot gebied in het oosten van
Noord-Brabant, waar e + r ook als -ar- gerealiseerd wordt, en dat tot
aan de rijksgrens reikt (zie hiervoor de Klankgeografie: 101) 2
.
1.4. Ontronding
Ontronding is het verschijnsel waarbij klinkers die normaal gerond
uitgesproken worden (uu, eu, u) met gespreide lippen uitgesproken
worden (ie, ee, ï). Deur bijvoorbeeld wordt dan als deer
uitgesproken. Dit verschijnsel komt slechts in een beperkt aantal
gebiedjes in het Brabantse gebied voor, die hoofdzakelijk in Vlaams-
Brabant liggen. In de provincie Antwerpen vinden we alleen
ontronding in de streek van Mechelen en Heist-op-den-Berg.
In de Antwerpse familienamen vinden we slechts 1 voorbeeld van
ontronding: Dekeninck (vs. De Koninck, De Keuninck). Deze naam
komt vooral voor in de streek van Mechelen.
1.5. Sluiting van e tot i voor ng: hengst/hingst
In Vlaams-Brabant en Limburg heeft men de neiging een e voor -n
meer gesloten uit te spreken, zodat bijv. mens als mins klinkt.
Hetzelfde komt voor in het Antwerpse stadsdialect. Bij e + ng strekt
dat gebied zich verder uit naar het westen, en overschrijdt het in het
westen even de grens met de Antwerpse provincie. Hengst bijv.
klinkt er als hingst. Het woord hengst is ook vertegenwoordigd in
een familienaam die vrijwel uitsluitend in de provincie Antwerpen
voorkomt: Hinckxt. Deze naam vinden we vooral in de omgeving
van Mechelen, waar men ook die sluiting van e voor ng kent.
279