VAN DE STREEK - Variaties

Zuiderzee-inpolderingen was de achternaamvorming in Nederland
echter geen productief proces meer en familienamen op basis van
plaatsnamen in de nieuwe polders komen dan ook niet voor. Namen
als Van Marknesse, Van Lelystad of Van Zeewolde, waarin een
plaatsnaam overgedragen zou zijn op een familienaam, zijn dus de
facto uitgesloten. In de plaatsnaam Lelystad zien we wel het
omgekeerde: daar is een familienaam overgedragen op een
plaatsnaam. Voor een kolonieplaats is dat niet uitzonderlijk: denk
bijvoorbeeld aan Dedemsvaart in Overijssel, waar de ontlening
overigens indirect is (via de - inmiddels gedempte - Dedemsvaart).
Flevolandse plaatsnamen kunnen dus, anders dan de oudelandse
namen, per definitie nooit als een bron voor een familienaam
gediend hebben. Natuurlijk valt daar wel iets op te verzinnen. De
fonetica en geneeskundige Louise Kaiser schreef haar bijdragen aan
het blad Spreekuur thuis onder het pseudoniem Louise van Almere.
Daarbij liet zij zich toen, begin jaren zestig, niet inspireren door de
stad Almere, maar door de oude naam voor de Zuiderzee, die op de
stad overgegaan is. In 1997 publiceerde Anna Enquist de roman Het
Geheim. De hoofdpersoon daarin heet Bouw Kraggenburg. Dat de
schrijfster zich daarbij heeft laten inspireren door Kraggenburg in de
Noordoostpolder, is niet onaannemelijk. Ook uit haar verhalenbundel
De kwetsuur (1999) spreekt een preoccupatie met het IJsselmeergebied.
Maar de keuze van Kraggenburg als familienaam is dan
wel een geval van dichterlijke vrijheid; het Noordoost-polderdorp
Kraggenburg bestaat nog maar sinds 1948 en kan dus in
werkelijkheid nooit de oorsprong zijn geweest van een Nederlandse
familienaam.
151