VAN DE STREEK - Variaties

West-Vlaanderen en westelijk Oost-Vlaanderen kwam. Het is dan
ook niet verwonderlijk om in de top 30 van Halluin in het begin van
de 20 ste
eeuw niet minder dan 14 Vlaamse familienamen aan te
treffen, nl.: Declercq (1), Vandamme (4), Verstraete (5), Vervacke
(6), Verkindere (8), Desmet (9), Vercruysse (11), Vervaeke (19),
Vermeersch (20), Vanneste (21), Bekaert (24), Verhaeghe (25), Vandaele
(26), Vanhoutte (29). Al springen de Vlaamse familienamen in
de ruime agglomeratie rond Rijsel, Tourcoing, Roubaix in het oog,
hun aandeel in de top 30 blijft toch beperkt tot Devos, Desmet,
Maes, Declercq en Vandamme. Bij een nadere beschouwing wordt
het vlug duidelijk dat een aantal namen daar, b.v. Aelterman,
Desmet, Vanneste en Verkindere, uitsluitend aan import uit Belgisch
Vlaanderen toe te schrijven zijn, omdat die namen helemaal
ontbreken in Frans-Vlaanderen.
In de 20 ste
eeuw zijn daar bovenop nog heel wat landbouwgezinnen
vanuit Vlaanderen geëmigreerd naar de streek van de Somme en de
Oise en naar Normandië.
Daarop afgaande kunnen we grosso modo vier soorten Nederlandse
familienamen onderscheiden in Noord-Frankrijk.
1. Er zijn vooreerst oude regionale Picardische namen die teruggaan
op historisch Nederlandse namen of woorden. Een voorbeeld is
Dubreucq, Debreucq, een naam die zeer frequent voorkomt in Nord
en Pas-de-Calais, waarbij breucq een fonetisch aangepast leenwoord
is uit het Nederlandse broek (zie ook blz.. 29) De naam is dus een
tegenhanger van Vandenbroeke. Een ander voorbeeld is de zeldzame
familienaam Pauwel in Pas-de-Calais, die b.v. reeds op het einde van
de 13 de
eeuw in Kales (Calais) voorkwam 4
en de Vlaamse vorm
weergeeft van de Bijbelse naam Paulus. Zulke namen weerspiegelen
de vroegere verfransing van het grootste deel van Pas-de-Calais in de
loop van de 9 de
tot 14 de
eeuw.
2. Ten tweede zijn er heel wat regionale Franse of Picardische
familienamen die in het Vlaamssprekende deel van het oude
graafschap Vlaanderen vernederlandst zijn. Dat zijn vaak dezelfde
die men ook in West-Vlaanderen aantreft. Ik verwijs daarvoor naar
Debrabandere (1995). Een mooi voorbeeld levert mijn eigen naam
Ryckeboer. Dat lijkt een onverdachte en doorzichtige Vlaamse naam
te zijn. Hij is oorspronkelijk thuis in de Belgische Westhoek en in
354