VAN DE STREEK - Variaties

Maar dat dialect dan, waar bleef je daar mee? Dat droeg je mee,
vanuit je dorp, je gehucht, voor altijd het klankdecor van je jeugd.
Die rozenkranstaai, de litanie-melodie van het gebed, de taal van het
geroezemoes in huis en wat luider in de winkel, de wijkwinkel, al
heeft niemand hem ooit zo genoemd, toen. Je stond daar niet bij stil,
bij wijk en winkel, maar je hoorde elke dag vragen naar sunlightzieëp
en broeine soaker en hedde-moa-nie ditte en datte. Van sole
mio-dekens (suzzens, ja suzzens) tot ne soutien gorsj in alle maten.
Ik mocht al gauw bestellen, betekent hier niet iets bestellen, maar
wel iemand bedienen. De winkeltaai was dezelfde als de huistaal,
dezelfde ruis, met iets van geweeklaag (de litanie) van huisvrouwen
vooral, die koppijn hadden of nog erger weer een miskraam, en dat
zeurde door tot je 's avonds het licht uitdeed. Of soms nog later, als
je vader was gaan biljarten, zonder de winkeldeur te sluiten. Dan
ging de bel toch nog eens en dan riep de ene huisgenoot verveeld
naar de ander: "Volk, wie gaat er vóór, gij of ik?"
De resonantie van die taal was ook te horen in het café, neen wat zeg
ik, in de drie cafés van de kleine Kleine Amer, Den Amer genoemd.
Bij Zates wat geld verdienen en opdoen in de winkel van Zjang van
Bellekes (bij ons dus), of in 't café van Juul van de Tokke, het liefst.
Met bollebaan en al. Daar resoneerde onze taal niet alleen, ze
ontstond er, ze had er wortel geschoten tot onder het plaveisel. Een
en dezelfde taal: café, winkel en achter, dat was dan in huis. Thuis,
allemaal. Ons wereldje, zonder kerk of kapel en toch vroom.
Met die taal trokken we ook naar de koers. Elk dorp, elke wijk, elk
gehucht had toen zijn coureur. Wij hadden Hendrik-van-de-Schieter,
hij heette gewoon Hendrik Jacobs, en was de zoon van Jefke-van-de-
Schieter, ook genoemd Jefke-van-Zates, de scheepshersteller. Zoon
Hendrik reed weinig prijzen hoezeer wij hem ook aanmoedigden. Hij
viel meer dan hij overeind bleef. Bij de koers, en het was elke week
wel ergens koers in de zomer, want kermis, werden de grenzen van
het dorp verlaten. Schreeuwen, roepen en tieren dat er gedaan werd
door al die supporters onder en tegen elkaar, en waarachtig niet
alleen om aan te moedigen. Hoe harder, hoe liever. Want anders
verstonden ze het misschien niet. Dialectsprekers roepen hard, of
zijn alvast geneigd om dat te doen, in confrontatie met andere
dialectsprekers, onbewust of in de hoop dat zij dan beter verstaan
66