VAN DE STREEK - Variaties

Dialectologisch interessant aan deze familienaam is het eerste deel
ervan. Kwaad betekent hier nl. niet zoals in hedendaags Nederlands
'boos', maar wel 'klein' of 'minder', een historische betekenis die
reeds door Kiliaen werd vastgelegd 5
. Diezelfde oude betekenis
vinden we in de Limburgse dialecten nog steeds in de uitdrukking
kaod gaelt(sj) voor 'kleingeld'. In de Limburgse toponymie komt
kwaad- in deze historische betekenis ook enkele keren voor. De
West-Limburgse gemeente Kwaadmechelen heet dus letterlijk 'het
kleinere Mechelen' en dat in vergelijking met de tweeherige
Brabants-Luikse stad Mechelen onder Antwerpen. Het buurdorp van
Kwaadmechelen is Oostham en een gehucht daarvan, tegenwoordig
gereduceerd tot een straat, heet Kwamol. Hier is van kwaad- zelfs de
lokale dialectuitspraak in het toponiem versteend, uiteraard om een
onderscheid te maken met de nabijgelegen Kempische gemeente
Mol. Nog een voorbeeld vormen de Houthalense gehuchten Laak en
Kwaadlaak. Dat kwaad op deze wijze niet enkel in West- en Midden-
Limburg gebruikt werd, bewijst het feit dat Kwaadbree eertijds de
benaming was voor de huidige Nederlands-Limburgse gemeente
Maasbree, die kennelijk aldus diende onderscheiden te worden van
het Loonse stadje Bree in Noord-Limburg.
270