VAN DE STREEK - Variaties

Frans-Vlaanderen. Vandaag de dag is hij wat uitgezwermd, in
België sporadisch in West-Vlaanderen en naar de grote stedelijke
agglomeraties. In Noord-Frankrijk komt hij nu eveneens in Pas-de-
Calais en in de stedelijke agglomeraties voor. Genealogisch onderzoek
toonde aan dat de stamvader van bijna alle thans levende
Ryckeboers, Thomas Ryckeboer in het begin van de 17 de
eeuw
geboren is in Winnezele, gedoopt werd op 22 december 1624 in
Houtkerke, trouwde in Hondschoote op 12 april 1649 en overleed te
Leisele (Alveringem, West-Vlaanderen) op 30 maart 1679. Tijdens
zijn leven werd Frans-Vlaanderen bij Frankrijk aangehecht. Zijn
nakomelingen verspreidden zich aan weerszijden van de huidige
rijksgrens. Een kleine verkenning in het Noord-Franse familienamenbestand
levert echter al gauw het inzicht op dat het hier niet
om een 'rijke boer' gaat maar om een Vlaamse reïnterpretatie van de
vooral in de buurt van Béthune en Rijsel verspreide naam
Dericquebourg (in verschillende spellingen). De naam verwijst naar
de plaats Richebourg bij Béthune, in het Picardische dialect
[riekeboer] uitgesproken en vroeger ook zo op z'n Frans geschreven.
Iemand met die naam is in de 16 e
of 17 e
eeuw naar Vlaamssprekend
Vlaanderen afgezakt en prompt werd zijn naam volksetymologisch
in het West-Vlaams gereïnterpreteerd als 'rijke boer'. Blijkbaar was
dat taalkundig toch niet de enige mogelijkheid. De jongere uitspraak
moet ook ingang gevonden hebben, want ik stoot ook op de naam
Derisbourque. Daarnaast zal een vertaling ook tot de mogelijkheden
hebben behoord, dat zou althans een verklaring kunnen zijn voor de
familienaam Dryburgh, die ik in Armboutscappel bij Duinkerke
ontmoette.
3. Ten derde zijn er vanouds autochtone Nederlandse namen die in
Frans-Vlaanderen of het aangrenzende Vlaams Artesië bewaard
gebleven zijn en die vandaar regionaal uitgezwermd zijn
4. Ten slotte zijn er niet-autochtone Nederlandse namen die vanaf de
tweede helft van de 19 de
eeuw door immigratie vooral vanuit Westen
Oost-Vlaanderen in de Rijselse agglomeratie en ruime omgeving
terechtgekomen zijn.
Vooral de twee laatste categorieën zullen ons nader bezig houden.
355