VAN DE STREEK - Variaties

Bedenk daarbij dat Drenthe heel wat minder inwoners had dan elk
van beide noordelijke buurprovincies. 2
We zitten met de namen op ing op een terrein dat bepaald niet
zonder geschiedenis is. Naarding schonk er in 1947 uitdrukkelijk
aandacht aan, maar hij is daarmee niet de enige, en de eerste
evenmin, want Winkler ging er in 1885 niet ongemerkt aan voorbij
in zijn Nederlandsche geslachtsnamen (...) en in zijn uitgebreide
verhande-ling komen ze al snel aan de orde. In de eerste van de vier
hoofd-afdeelingen behandelt Winkler de "geslachtsnamen die
ontleend zijn aan mansvóórnamen (...)" en de eerste onderafdeling
daarvan is gewijd aan "A. De patronymika in hunnen oudsten form,
op ing uitgaande" (blz. 16). Twintig bladzijden trekt Winkler ervoor
uit. Afgezien van veelvuldig gebruik van het suffix in kwestie in het
algemeen, "is het voldoende op te merken (...) dat ing achter eenen
mansvóórnaam gevoegd, dien naam tot een patronymikon maakt,
welke als toenaam gebruikt wordt. En dat dit ing dan beteekent:
zoon of nakomeling van den persoon, achter wiens naam het
geplaatst werd." Als voorbeeld geeft Winkler Wolfert Benning,
'Wolfert, zoon van Benno' (blz. 17). Van vadersnaam ontwikkelde
zich zo'n aanduiding tot geslachtsnaam. Later werden deze namen
gebruikt om plaatsen aan te duiden, zoals een zate 'bezitting,
landgoed' of een hoeve, of zelfs een gehucht of dorp.
De variant -inge ziet Winkler veel in Drenthe en hij beschouwt deze
"als eenen overgang van den algemeenen form van dit achtervoegsel
ing tot den byzonder-frieschen form inga" (blz. 34).
Toen P.J. Meertens zijn eerste, Drentse, deel van het Nederlands
Repertorium van Familienamen presenteerde, wees hij in de
inleiding uitdrukkelijk op de -/«g-namen (blz. 8 ew.). "Deze vormen
bijna 10% van alle in Drente voorkomende familienamen, en
daarmee de grootste groep" (1963: 8). Heeroma reageerde met een
artikel in de Driemaandelijkse Bladen (1964), waarop een reactie
kwam van de kant van H. Buitenhuis, in toenemende mate de tweede
man van de NRF-productie naast P.J. Meertens (zie noot 0).
Het ging in die discussie vooral over de vraag, of de -/«g-namen wel
typisch zijn voor Drenthe en in verband daarmee hun relatie met
migratie. Heeroma voerde in deze context de begrippen naamkernen
en kernnamen in waar Meertens het eerder had over
naamconcentraties. In zijn inleiding op het Overijsselse NRF-deel,
VI, definieert Heeroma 1968:20 een kernnaam als een familienaam
132