VAN DE STREEK - Variaties

meer voorkomt dan het weglaten van de h-. Waarschijnlijk komt dit
door het officiële karakter dat een familienaam uiteindelijk gekregen
heeft.
Sommige mensen zullen bij een geboorteaangifte extra hun best
hebben willen doen om de familienaam goed en duidelijk uit te
spreken en hebben dan ineens de juist gewaande h- toegevoegd. Een
andere mogelijkheid is dat de beambte van dienst de naam zo juist
mogelijk wou schrijven en hier en daar een h teveel noteerde. In
ieder geval is de lijst die ik uit het Antwerpse familienamenbestand
haalde, in dit geval opvallend lang (Pin. = plaatsnaam, Psn. =
persoonsnaam): Hackselmans (Pin. Axel), Haelbrecht (Psn.
Albrecht), Haelewaeters (Pin. Alewaeters), Hameeuw (Psn.
Ame(e)l), Helssen (Psn. Elssen), Hernot (Psn. Aernout), Heulens
(Psn. Ulens), Hoddaers (Psn. Odaert), Honsia (Psn. Onsia),
Hoostens (Psn. Ost), Van Haerenborgh (Pin. Arenburg), Van Haken
(Pin. Aken), Van Hauwenis (Van Auwenis), Van Helshoecht (Pin.
Elshocht), Van Helshoek (Pin. Elshoek), Van Hertbruggen (Pin.
Ertbruggen), Van Herteryck (Pin. Aertenryck), Van Heupen (Pin.
Eupen), Van Himbergen (Pin. Imbergen), Van Hinderdael (Pin.
Inderdael), Van Hoevelen (Pin. Oevelen), Van Hoffelen (Pin.
Offelen), Van Hombergen (Pin. Ombergen), Van Hoppe (Pin.
Oppem), Van Hostauijen (Pin. Ostade), Van Houwenhove (Pin.
Oudenhove) en Van Houwenis (Pin. Auwenis). Ook deze
familienamen komen vooral in het westen en midden van de
provincie voor.
1.2. De bokkensprongen van de r
1.2.1. r-metathese
In de cluster 'medeklinker + r + beklemtoonde klinker + t, d, s, z, l,
n of r' (b.v. gras) kan het gebeuren dat de r over de klinker
heenspringt (b.v. garslgers). Dit verschijnsel noemt men metathese.
Een belangrijk verschil tussen het Nederlands en het Duits is dat in
het Nederlands die metathese in vrijwel alle gevallen die daarvoor in
aanmerking kwamen, ook plaatsgevonden heeft: sport vs. Sprosse,
vors vs. Frosch, borst vs. Brust, derde vs. dritte, Kerst- vs. Christ-.
In de Nederlandse dialecten heeft die metathese zich zeker niet altijd
voltrokken. Uit het onderzoek van Goossens 1998 blijkt immers dat
276