VAN DE STREEK - Variaties

De uitspraak van koning is eenduidig, bij koningin ligt dat
gecompliceerder: koning-in, konegin of koning-ginf Ongemerkt
vaak, spreken we Huizinga en Huizinge verschillend uit. Ook al
lijken ze bijna identiek, we zeggen Huizing-ga maar Huizing-e.
Een paar Drentse familienamen dragen sporen van dit soort
kwesties. Via Ebeling 1987 vinden we vrij eenvoudig namen
verzameld die Naarding ook al met elkaar in verband bracht:
Haange, Smeenge, Steenge, Luinge en Zijnge. Misschien is
Hofsteenge daar nog bij te voegen. De uitspraak is telkens ...n-ge
(zie bijvoorbeeld NAARDING 1947: 126).
Het gaat bij de meeste om familienamen die duidelijk geconcentreerd
voorkomen in wat bekend staat als de Kop van Drenthe, zij het niet
uitsluitend daar: ongeveer de helft van alle mensen die Haange
heten komen in 1947 uit Rolde, 11 van de 24; Smeenge telde in
totaal 193 personen, van wie 62 in Assen, 22 in Borger en 50 in
Rolde. Luinge was de naam met de meeste dragers, 204: Eelde 28,
Peize 53, Roden 40 en Vries 24, allemaal Kop van Drenthe. Rolde
telde daarnaast 13 mensen met deze naam. Als variant is Leunge aan
te merken, van wie 39 van de 66 in de gemeente Beilen woonachtig
waren. In Drenthe bestaat een Noord-Zuid-tegenstelling gruin-greun
'groen' die op deze manier weerspiegeld lijkt in Luinge-Leunge.
Naarding (1947: 126) veronderstelt dat Haange teruggaat op
Hadinge en dat geldt voor de andere namen ook:
Haange
Luinge
Smeenge
Steenge
Zijnge
Hadinge
Ludinge
Smedinge
Stedinge
Zijdinge
In Zuid-Oost-Drenthe wordt Smeenge uitgesproken als SmeeGn, 9
wat een spelling Smegen oplevert. Smegen telde in '47 26 naamdragers,
van wie 17 in Borger en 7 in Odoorn, zuidoostelijk. Op
dezelfde manier is, veronderstellen wij, Smeenk een zuidwestelijke
vorm (4 van de 11 in Meppel), net als Smink (17 van de 77 in
Hoogeveen, 22 in De Wijk, 8 in Meppel en evenveel in Zuidwolde).
137