VAN DE STREEK - Variaties

Een goede illustratie biedt ook de naam Devriese en zijn varianten.
Devriese betekent letterlijk 'de Fries'. In Middelnederlandse teksten
vinden we o.m. de vormen Vriese en Vrese, verwijzend naar een
inwoner van Friesland. Al is in de spreektaal van de West-
Vlamingen in dit geval de oude eind-e verdwenen - we horen alleen
nog het standaardtalige 'Fries' -, in de overeenkomstige Vlaamse
familienaam is de oude vorm bewaard gebleven. De variant Devriese
(1000-tal naamdragers) komt voornamelijk voor in West-
Vlaanderen, met uitzondering van de westrand van de provincie, en
in westelijk Oost-Vlaanderen. Het verspreidingsgebied van de
spellingvariant Devrieze (ruim 400 naamdragers) beslaat een groter
deel van Oost-Vlaanderen en de oostrand van West-Vlaanderen. Ook
de varianten Devreese en Devreeze (resp. ruim 700 en een 80-tal
naamdragers) zijn voornamelijk in oostelijk West-Vlaanderen en
westelijk Oost-Vlaanderen te vinden. Verder oostelijk worden de
varianten op -e steeds zeldzamer. De verspreiding van de naam
Devries (577 naamdragers), zonder eind-e, levert haast het
spiegelbeeld op. De naam kent een sterke concentratie in Antwerpen
en Brabant, met kleinere uitlopers in Limburg. In West- en Oost-
Vlaanderen is de e-loze variant haast een rariteit. De variant
Devrees komt in Vlaanderen nergens voor.
Het voorkomen van de eind-e in familienamen mag dan algemeen
genomen wel geen exclusief West-Vlaams gegeven zijn, bij een
aantal familienamen is het dat wel. Zo zien we bv. dat een aantal
beroepsnamen, die in het Middelnederlands geen eind-e hadden,
onder druk van de bijzonder grote groep namen met eind-e, in West-
Vlaanderen een eind-e toegevoegd kregen. 23
Voorbeelden zijn
namen als Demeulemeestere en Decraemere. De eerste komt alleen
rond de stad Kortrijk voor, de tweede is rond Kortrijk en Brugge te
vinden. De e-loze varianten Demeulemeester en Decraemer
daarentegen zijn in West- en Oost-Vlaanderen ruim verbreid. Ook
de hierboven behandelde naam Deruddere is in zijn verschijningsvorm
met -e zoals gezegd exclusief West-Vlaams. Hetzelfde patroon,
zij het minder scherp afgelijnd, vinden we bij de beroepsnaam
Debrouwere/Debrauwere 24
. De varianten met -e zijn niet uitsluitend
maar toch overwegend in West-Vlaanderen te vinden. Bij elk van de
hier vermelde beroepsnamen heeft de variant met eind-e niet alleen
een beperkter verspreidingsgebied, in vergelijking met de e-loze
344