VAN DE STREEK - Variaties

Marretje-van-Miete. Zoo kwam het op Marken wel voor, dat bij de
aanduiding van één persoon niet minder dan drie geslachten mee
genoemd werden. Sijmen, zoon van Dirk en kleinzoon van Pieter
had een overgrootvader Kee (= Cornelis) en een overgrootmoeder
Nele. De kleine Sijmen werd nu Sijmen van Nele-Kee'n Pieters Dirk
genoemd, aldus een hele "Ahnengalerie" dagelijks met zich
meedragende." (1932: 141).
Zo sterk is dit verschijnsel in de Zuiderzeeplaatsen geworteld, dat
bedrijven uit die plaatsen zich er soms mee profileren. De
Spakenburgse bakkerij Het Stoepje brengt in Midden-Nederland zijn
waren op de markt onder de naam Jan van Aart van Jan de Bakker.
Wie Urk binnenrijdt, ziet daar op een winkel in huishoudelijke
zaken de naam Gerrit van Sijtje staan. "Het spreekt vanzelf, dat,
door het veelvuldig voorkomen van dezelfde voornamen, het geven
van bij- of scheldnamen in de hand gewerkt wordt", schrijft Kloeke
(1932: 141) even verderop. Mij lijken het echter ook de veelvuldig
voorkomende identieke achternamen te zijn, die het proces
stimuleren. De telefoongids biedt onder Urk interessante lectuur.
Kolommen lang gaat een en dezelfde achternaam door. Twee
familienamen kennen meer dan 100 vermeldingen: Romkes (183) en
Korf (102). Om een indruk te geven van wat die frequentiegetallen
betekenen: als Urk bij Overijssel zou zijn gerekend, zoals tot 1986
het geval was, zou deze naam, met nauwelijks voorkomens elders in
de provincie, toch nog op de 35 ste
plaats van de Overijsselse lijst
geëindigd zijn. Maar we hebben het nu niet over een hele provincie,
maar over één enkele plaats.
Sinds 1986 behoort Urk tot de provincie Flevoland, en het niet-Urker
gedeelte van deze provincie, dat (bijna) helemaal uit polder bestaat,
is evengoed uitzonderlijk. In dit gebied, waar de bevolking uit alle
delen van Nederland afkomstig is, vinden we geen regiospecifieke
namen met een behoorlijke frequentie. De namenvoorraad is al net
zo gevarieerd als de herkomst van de eerste bewoners.
Er is nog iets uitzonderlijks aan de provincie Flevoland. In heel
Nederland zijn er wel plaatsen die in het verleden hun naam gegeven
hebben aan een familie: Van Kampen, Van Vollenhove(n), Blokzijl,
De Vos van Steenwijk. In Flevoland zijn zulke plaatsen er niet, tenzij
ze al voor de inpoldering bestonden: Van Urk, Van Ens (Ens was een
buurtschap op het eiland Schokland). Maar ten tijde van de
150