VAN DE STREEK - Variaties

omvatten graasland, houtgewas en wellicht af en toe ook een stukje
akkerland, en de omwonenden hadden er weiderecht en houwrecht.
4. Woonplaatsnamen uit bosnamen
Het oudste woord voor bos in onze taal is hout. We vinden het terug
in namen voor uitgestrekte bosgebieden die in de vroege Middeleeuwen
een belangrijke component vormden van het natuurland.
Familienamen met hout en zijn regionale varianten hoet (West-
Vlaams) en holt (in de oostelijke dialecten), komen veelvuldig voor
onder diverse gedaanten, o.m. Hout, (ten) Holt(e), van (den) Hout (te)
/Haut(te)/Haudt/Hoet/Holt, op 't Holt, in 't Hout/Holt en Houtman
(s), voor zover dat laatste niet een beroepsnaam is voor de
timmerman.
Bos duidde aanvankelijk struikgewas of kreupelhout aan (vgl. Engels
bush). Onder invloed van het Franse bois nam het in het
Middelnederlands de betekenis 'bos' aan, en als zodanig verdrong
het de oude benaming hout, die enkel hier en daar in de dialecten
bewaard bleef. Zowel de oude als de jongere toepassing kunnen ten
grondslag liggen aan de familienamen Bos, van (de/den) Bos(se), op
de(n) Bos(ch), van de/den/der Bus(se), ten Bosch(e), Bosman(s),
Bosma, de Buss(ch)e, Bos-, Bous-, Busman(s), Bosschaert(s),
Busschaert(s), Beuschaert en hun spellingvarianten.
Een ijl bos op hoge zandgrond heette lo, uit Germaans lauha, dat op
dezelfde Indo-europese grondvorm teruggaat als Latijn lucus 'heilig
bos'. De soortnaam moet al vroeg verdwenen zijn, want in de
Middelnederlandse overlevering vinden we er zo goed als geen
sporen meer van. Het woord is wel opmerkelijk productief geweest in
de plaatsnaamgeving, als bestanddeel van zowel veldnamen als
nederzettingsnamen. Talrijk zijn dan ook de familienamen met lo:
van (de/der) Loo / Looij / Loey, van 't Loo, Verlooy, Verloey,
Verloes, Loman(s), Loeman(s), Leumans en Looij mans.
Het woord woud, identiek met Duits wald, komt alleen in Nederlandse
plaatsnamen voor, vooral in de noordoostelijke provincies en
in Holland. Nogal wat wowd-namen duiden aangeplante bossen aan
op veen en waterziek terrein. Aan dergelijke bossen herinneren de
familienamen van de Woude / Wolde, ter Wolde, Woudsma en
49