VAN DE STREEK - Variaties

Het is evident dat in het bovenstaande lijstje familienamen van
tapijtwevers niet alle namen dialectkenmerken vertonen - en dat is
uiteraard ook zo voor de huidige familienamen. Toch kunnen
vormen als Van den Muelene erop wijzen dat molen in deze streek
als meulen uitgesproken werd of wordt. De naam Bogaert verwijst
naar het dialectwoord bogaard voor boomgaard (zie STROOP 1993).
Zowel bogaard als meulen horen we nog in de dialecten, maar ze
zijn niet typisch voor Oost-Vlaanderen alleen. In deze bijdrage
zullen we ons nochtans zoveel mogelijk beperken tot een aantal
namen die Oost-Vlaamse dialectkenmerken vertonen.
Als we de top-10 van de frequentste familienamen in Oost-
Vlaanderen bekijken (Desmet, Declercq, Vandevelde, Devos,
Vandamme, Maes, Dewilde, Janssens, Decock en Smet) dan zien we
enkel bij Smet en De Smet een dialectkenmerk: een e-variant
tegenover de -/- in het standaardtalige woord smid (zie kaart 18 in
Marynissen 1994: 268). Ook voor de top-10 van de regiospecifieke
namen 4
(Braeckman, Thienpont, Dhooge, Haegeman, Buyle,
Detemmerman, Vanvooren, Degeyter, Geirnaert en Rasschaert)
geldt hetzelfde (met uitzondering van De Temmerman, maar
daarover verder meer). De dialectsporen zullen we dus vooral bij de
minder frequent voorkomende familienamen moeten zoeken.
3. Dieren in familienamen
Dat familienamen waarin dieren genoemd worden heel frequent
voorkomen, blijkt duidelijk uit Marynissen (1999: 11-49). Zij
bespreekt in deze bijdrage welke dieren er aan bod komen in
familienamen, hoe die namen ontstaan zijn en hoe het zit met de
lexicale en morfologische variatie in dit type familienamen. Heel
frequent voorkomende familienamen met een dierverwijzing zijn o.a.
De Pauw, De Wolf en De Vos. Marynissen (1999: 11) wees er al op
dat vooral vogels en vissen het goed doen in familienamen en dat
blijkt eveneens uit de Oost-Vlaamse familienamen die we hieronder
meer in detail zullen bespreken.
Er zijn verschillende verklaringen te geven voor het ontstaan van dit
type namen: eigenschapsnamen, ontleningen aan huis- en herberg-
305