VAN DE STREEK - Variaties

namen met meer dan 100 naamdragers, waarna de conclusie met
meer stelligheid getrokken wordt. Als men deze inleiding leest, moet
men uiteraard bedenken dat dit bewijs geleverd werd in aflevering
XI van het NRF en dat de latere afleveringen (XII Noordholland,
XIII Zuidholland en XIV Limburg) nog aanzienlijke nuanceringen
kunnen hebben gebracht wat betreft dit "autochtone Brabantse
namengoed" en "de migraties op korte afstand"; met name
Limburgse gegevens zouden het beeld wel eens aanzienlijk kunnen
wijzigen (vgl. MARYNISSEN 1994: 270 e.v.). Bovendien is er naar
mijn mening sinds 1947 veel gebeurd in Noord-Brabant.
Ik zal mij in dit artikel beperken tot enkele typisch Noord-Brabantse
beroepsnamen, zoals Raaijmakers en Muster(d)s, die gekenmerkt
worden door de tweede-naamvals-s, maar niet die welke zelfs een 's'
vóór de beroepsnaam hebben (Swagemaker, Smolders, Smulders), al
is die laatste groep natuurlijk ook interessant als familienamen. Het
gaat mij echter vooral om een vergelijking tussen woorden die
enigszins dialectisch gekleurd zijn en daarvan afgeleide
beroepsnamen die terug te vinden zijn in familienamen in Noord-
Brabant. Nochtans worden hier dialectkaarten gegeven voor het
gebied van het Woordenboek van de Brabantse Dialecten 2
(WBD) en
familienaamkaarten voor het hele Nederlandstalige gebied. De
nadruk van het artikel ligt op enkele klankverschijnselen in deze
woorden en/of familienamen. Alleen die varianten van familienamen
die oorspronkelijk een beroep aanduidden, die nog iets van de
oorspronkelijke dialectklank vertonen en vooral in Noord-Brabant
voorkomen, worden hier dus besproken en zoveel mogelijk
gelokaliseerd.
Ik heb dus twee groepen van familienamen met verschillende
spellingvarianten gekozen en wil die vergelijken met woordvarianten
(appellatieven) uit het WBD waarbij de aandacht vooral uitgaat naar
klankverschijnselen. Het gaat hier om enkele dialectbenamingen
voor het beroep van wagenmaker {rade(n)maker en varianten) en om
dialectwoorden voor het begrip 'takkenbos, rijsbos' {mutsaard en
varianten).
Deze benamingen leverden in Noord-Brabant een aantal
familienamen op met verschillende spellingvarianten. Het gaat hier
om afleidingen van beroepsnamen (de rademaker-benamingen) en
221