VAN DE STREEK - Variaties

dat een klankverschijnsel uit het dialect is weten door te dringen in
de familienaam. Een mes wordt in een groot deel van de dialecten
Limburg namelijk een mets genoemd, ook weer met die ingevoegde
Het gebied waar dat gebeurt, loopt ruwweg van Venlo in het
noorden tot in het zuiden in het Duitstalige gedeelte van de provincie
Luik in België. Het voorkomen van die -t- kan niet verklaard worden
als invloed uit het oosten, uit het aansluitende Duitstalige gebied,
want daar noemt men een mes een Messer. Er is hier dus sprake van
een zelfstandige klankontwikkeling die zich alleen in een groot
aantal dialecten in Limburg heeft voorgedaan en haar weerslag in
deze specifieke familienaam heeft gekregen.
3. Schurgers en Essers
Een van de belangrijkste categorieën familienamen is die waarvan de
namen zijn ontleend aan een beroep, ambacht of functie. In het al
eerder genoemde lijstje met de meest voorkomende Limburgse
familienamen zagen we er al een paar van: Beckers, Smeets en
Timmermans. Ambachtslieden zoals de smid, de molenaar en de
timmerman hoorden in vroeger tijden tot de belangrijkste
ingezetenen van de kleine gemeenschappen, waaruit de provincie
Limburg destijds bestond. De smid bijvoorbeeld besloeg de paarden
en vervaardigde en herstelde de ploegijzers die de boeren nodig
hadden om hun veld te bewerken. Het geoogste graan werd naar de
molenaar van het dorp gebracht, die er vervolgens meel van maalde.
De plaatselijke timmerman vervaardigde niet alleen de
kapconstructies voor nieuw gebouwde huizen, maar leverde ook de
ramen, deuren en trappen en in voorkomende gevallen zelfs het
meubilair voor de nieuwe woning. Het is dus niet verwonderlijk dat
het ambacht dat werd uitgeoefend, al snel als tweede naam aan de
voornaam werd toegevoegd. Deze aan de voornaam toegevoegde
bijnaam werd dan door de volgende generaties geërfd, waarbij de
tweede naamvalsuitgang, - de genitief-s -, aan de naam werd
toegevoegd om de familiale afkomst aan te geven. Bijvoorbeeld: de
zoon van Johannes de Timmerman > timmermanszoon > familienaam
Timmermans of de zoon van Dries de Corver ('mandenmaker')
> corverszoon > familienaam Curvers.
242