Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

86 III. Kapitulua: Espazio eta garapenari buruzko ikuskera tradizionalak
Ikuspegia nagusiki ekonomizista zen, hots: gizaki ekonomikoa 1 ren kontzeptutik
abiatuz enpresa indibidualaren lekumen optimoa bilatu beharko da, enpresaren
jokabidea mozkinak maximizatzearen helburuak gidatzen omen zuelarik 2 . Ikuspegi
honen ekarpen aitzindariak Weber, Hotelling edota Lösch-en eskutik heldu
zitzaizkigun. 3
Weber-en arabera (1929) enpresa bere kokaleku optimoa 4 bilatzen saiatuko da,
bere ustez garraio kostuak minimoak izango diren puntuan egongo litzatekeena; bere
ikerketan faktore honi (hots, garraioaren kostuari) lehentasuna ematen badio ere
beste faktore batzuk ere hartuko ditu aintzakotzat: lan faktorearen kontzentrazio
guneak eta aglomerazio-ekonomiak. Garraio kostuen araberako lokalizazioak
planteatzean enpresen lokalizazio kontzentratuaren aukerari atea zabalik uzten
bazion ere (adb. lehengaiak zeuden lekuetan edota merkatu inguruetan) aipatutako
beste faktore horien eragina sartzean kontzentrazio espazialeko emaitzak lortzeko
probabilitatea gehitu egiten da.
Aglomerazio arazoak eta kokatzeari buruzko elkarmenpekotasuna plazaratzen
duen eredu xinpleena Hotelling-ek (1929) proposatutakoa da. Kasu honetan
espazioan zehar kostuak finkoak direla suposatuko du eta, bestalde, erabakitzaileek
lehiatzaileen aurrean erreakzionatzen dutela, kokapenari buruzko nolabaiteko
elkarmenpekotasuna agertuz, kokagunerik onena aldatu egiten baita beste
enpresarien estrategien arabera. Horrelako baldintzetan enpresariek mozkinak
maximizatzeko jokabidea jarraituz gero lortuko genukeen emaitza aglomerazioa
izango litzateke.
1 Gizaki ekonomikoa: mozkinak maximizatzearen helburuak gidatzen du bere jarduna (kokagune
egokia bilatzeari dagokionez ere) eta garrantzizko informazio ekonomiko guztia ezagutzen du,
lehiatzaileen jokabideen eta etorkizuneko jazoeren iragarpenak barne.)
2 Chapman eta Walker-ek (1987) lokalizazioaren teoria normatiboa izenaz jasotzen dute ikuskera
hau.
3 Ez ditugu beren ikerketak eta ekarpen osoak azalduko, soilik enpresen kontzentrazioarekin zerikusia
duten alderdiak azpimarratu. Garatutako ereduen aurkezpenak eta hauen inguruan egindako
hausnarketen laburbilduma eta bibliografia zabala eskuratu nahi izanez gero, ikus: Richardson (1978),
Chapman and Walker (1987), Greenhut eta Norman (1995).
4 Weber-entzat kokaleku optimoa kostu gutxieneko kokalekua izango da, izan ere berak ez baitu
kontuan izango lehiatzaileen kokapenak salmenten gain izan dezakeen eragin potentziala, beraz
eskaria konstantetzat hartzen du.