Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

174 V. Kapitulua: Azpiegitura politika eta garapen ekonomikoa
Publikoak deitzen diegunean horrekin ez dugu esan nahi azpiegitura-hornitzaile
nagusia sektore publikoa izan behar duenik, baizik eta azpiegiturek eskaintzen
dituzten zerbitzuen izaera dela publikoa, hots, Musgrave-k adierazitako bi
ezaugarriak betetzen dituztela: aldi berean subjektu batek baino gehiago aprobetxa
ditzakeela eta inor kontsumotik kanpo uztea ez dela beti posible izaten 1 . Bestela
esanda, hornituko dituen erakunde mota ez da irizpide erabakigarria: publikoa izan,
pribatua izan zein mistoa izan, inportanteena da kasu guztietan merkatu pribatu edota
enpresa-erakunde tipikoekiko desberdintasun bat edo gehiago agertzen dituztela.
“Erabilitako erakundea enpresa pribatua denean ere, honek araudi publiko baten
arabera jokatu beharko du edota bere merkatuen gaineko babes publikoaren onura
izango du. Zenbait kasutan fiskalitate edota subentzioei dagokienez ere diferentziak
egongo dira” (Biehl, 1988, 295).
Gómez Uranga eta Serrano-k (1996) gogoratzen digutenez, zerbitzu publikoen
erregulazioari buruzko literaturaren barne sarritan izan da aipatua monopolio natural
izatearen ezaugarria (gasa, elektrizitatea, ura, eta garraio eta komunikazioen
kasuetan, adibidez), kostu altuekin, praktika diskriminatzaileekin, sarrerarako hesiak
sortzearekin e.a erlazionatutakoak. Hortik agintariek zenbait aldagaien gaineko
kontrola izan behar zutela ondorioztatzen zen, batez ere prezio eta tarifen gainekoa;
horrela kontsumitzaileen eskubide jakin batzuk ziurtatzeko, eta ekonomiako
produkzio-egiturari zenbait inputen hornidura (prezio kontrolatuetan) ere bai.
Halaber jabetza eskubideen inguruan sor zitezkeen arazo eta auziak zenbait aldagai
monopolikoen erregulazioaren bidez hobeto gestiona zitezkeela uste zen. Horrela, “la
aplicación e implementación de estas regulaciones supone establecer una estructura
de costes y precios marco compatibles con el logro de ciertos objetivos de equidad y
justicia”; baina askotan prezio horiek merkatuko balorazio normalez haratago doaz,
banakuntza eta ekitateari buruzko alderdiak ere barneratu beharko baitituzte (Gómez
Uranga eta Serrano, 1996, 131).
1 Egia esateko, ez dira bete betean ondasun publiko puruak: behin erabiltzaile kopuru bat gaindituta
kongestioa ager daiteke eta, bestalde, esklusioa egitea ere posiblea da, prezio moduan hesiak ezarriz .
Horrek, edozein kasutan, ez du beren izaera publikoa baliogabetzen, izan ere erabiltzaile kopuru
handientzako edukiera izaten baitute eta esklusioa ere askotan edo ezinezkoa edo oso kostu altukoa
izaten baita.