Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

III. Kapitulua: Espazio eta garapenari buruzko ikuskera tradizionalak 103
azpimarratzen dituzten ikuspegien berpiztearekin batera eztabaidaren ardatz
nagusienetakoa bilakatu dira berriz ere 23 .
Ikuskera ekonomizista tradizionalean aurki ditzakegu lehen aipamenak. Weber
(1929) izango da aglomerazio-ekonomiak esplizituki aztertuko dituen lehen teorikoa;
bere iritziz, aglomerazio-ekonomiek lokalizazioa determinatuko dute soilik bi
kokatze faktore inportanteenak (garraio-kostuak eta lan faktorearen kontzentrazioa)
gailentzen ez direnean. Gainera bere planteamendua mugatua da, bakarrik kokatze-
ekonomietaz aritzen baita (Richardson, 1978, 46) 24 .
Lehen hurbilketa batean honela definituko genituzke aglomerazio-ekonomiak:
enpresa batek dentsitate industrial altuko toki batean ezartzeagatik lortzen duen
abantaila multzoa, lekumen isolatu batean kokatuz gero lortuko ez lituzkeenak
(Cuadrado, 1990, 162). Gehiago zehaztuz bi aglomerazio-ekonomia mota bereiz
daitezke: kokatze-ekonomiak eta hiritartze-ekonomiak. 25
• Lehenengoak (kokatze-ekonomiak) industria bereko enpresen artean
sortzen diren kanpo ekonomiak dira eta enpresaren jarduera bereko edota honekin
estuki loturiko beste establezimendutatik hurbil egoteak sortutako irabazien ondorio
lirateke. Adibideak: industri horri berezko zaizkion ezaugarriak dituzten zerbitzuak
edota lan indarra eskuragarri izatea, enpresa hornitzaileekiko hurbiltasunaren
ondorioz garraio eta informazio kostuen minimizazioa, enpresa lehiatzaileen
produkzio teknologia edota merkatu estrategia hurbiletik jarraitzeko aukera.
• Hiritartze-ekonomiak, aldiz, orokorragoak dira, elkarren ondoan dauden
jarduera ekonomiko desberdinen kopuru handi batetik hurbil egoteagatik
sortzen dira eta kokaleku horretan leudekeen enpresa guztiek lor ditzakete
(adibideak: lan merkatu zabal eta anitza, hiriko garraio zerbitzu onak, era askotako
23 Azken ikuspegi hauetaz IV. kapituluan arituko gara.
24 Hoover-ek (1937) ideia hauek garatu eta hiru aglomerazio-mota bereizi zituen, lantegi barneko
eskala ekonomiak ere kontsideratuko baititu, kokatze- eta hiritartze-ekonomietaz gain (Chapman eta
Walker, 1987, 54).
25 Erabiliena den sailkapen honetaz gain, badaude beste batzuk ere, adibide gisa Richardson-ek (1978,
234) proposatzen diguna; aglomerazio-ekonomien artean familiaren ekonomiak (economías del
hogar), enpresa edo merkataritza jarduerarenak eta sozialak bereizten ditu.