Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

III. Kapitulua: Espazio eta garapenari buruzko ikuskera tradizionalak 87
Lösch-en (1954) kokatzearen teoriari dagokionez 5 berak azaldutako ereduaren
alderdirik interesgarriena planizie homogeneo batetik abiatuta ere aglomerazioak eta
erregio-egitura diferentziatuak azaleratzen direla. Hori oinarritzat harturik
Richardson-ek (1978, 59) honakoa ondorioztatzen du: mundu errealeko diferentzia
espazialen sarrerak nolabaiteko distortsioa sortu badezake ere itxarondako patroi
horiek berrindartu besterik ez lukeela egingo.
Dena den, kokatzearen teoriaren hasierako ikuspegi honek 6 , eta egindako
ekarpenen garrantzia onartuta ere (espazio aldagaia teoria ekonomikoan
barneratzeko lehen saiakerak izateaz gain garapen kontzentratua azaltzeko lehen
arrasto batzuk ere eskaini zituelako), hainbat kritika jaso zituen 7 errealitatean ikus
zitezkeen jokaerak eta joerak azaltzeko zailtasun nabarmenak agertzen baitzituen.
Hutsune horiek gainditzeko asmoz, 60ko hamarkadaren hasieran 8 zenbait
autorek enpresen lokalizazioaren inguruko alderdiak beste ikuspegi batzuetatik
aztertzeari ekin zioten. Ekarpen hauek, Chapman eta Walker-en (1987) sailkapenari
jarraiki hurbilketa “behavioural”ean 9 edota enpresaren geografia 10 deitutako
5 Autore honek kostu uniformetako mundu batean eskariaren aldakuntza espazialak nabariarazten ditu;
espazioa homogeneotzat hartzen du, diferentziazio-faktore bakar batekin: distantzia, garraio kostuetan
neur daitekeena.
6 Aitzindariek irekitako lan ildoak izan zuen jarraipenik beste hainbat autoreren eskutik; hor kokatuko
genituzke, eta soilik baten batzuk aipatzearren, Isard (1956, 1969), Smith (1966, 1981) edo Greenhuten
(1956, 1963) lanak. Euren ereduak sofistikazio handiagokoak izango dira, errealitateari
hurbilarazteko beste elementu batzuk sartuko baitituzte: eredu orokorra definitzeko ahaleginean aldi
berean kostuen eta eskariaren aldetiko aldakuntzak kontsideratzea (hirurek), izaera pertsonaleko
faktoreak barneratzeko saiakerak (Greenhut, 1956) edota mozkinak maximizatuko lituzkeen
kokagune bakarra beharrean, jarduerak jarraitu ahal izateko mozkin nahikoa lor daitekeen eskualde
zabalago baten aukera planteatzea (Smith, 1981). Arazoa da eredua konplikatuz doan neurrian gero
eta zailagoa dela mozkinak maximizatuko dituen kokaleku optimo hori aurkitzea.
7 Balizkakoak zurrunegiak eta ez errealak; gehiegizko arrazionaltasun ekonomikoa. Ikus hurrengo
azpiatalak.
8 Ezin ahaztu, zentzu horretan, 60ko hamarkadako hazkunde biziko testuinguruan inbertsioak inoiz ez
bezalako kopuruak lortuko duela, kasu askotan lantegi berrien ezarketara bideratuak. Interes politiko
eta akademikoa kokatze erabakiak praktikan gidatzen zuten faktore eta prozesuetarantz inklinatuko
da, erabaki horiek nola hartu beharko liratekeen azaldu nahi zuen ikuskera normatibotik urrunduz,
beraz.
9 Simon-en (1959) “asebetetze” (satisfakzio) hipotesian oinarritutakoa: informazio falta eta honek
dakarren epe luzerako aurreikuspenak egiteko ezintasuna direla-eta erabakiak ez dira hartzen
arrazionalizazio ekonomiko prozesu baten ondoren; aitzitik, lekumen berrian enpresaren
bideragarritasuna gehi mozkin-maila onargarria segura lezaketen gutxienezko helburuak finkatzen
dira.