Garraio- azpiegiturako politikak eta lurralde eredua - Euskara

III. Kapitulua: Espazio eta garapenari buruzko ikuskera tradizionalak 91
Horrexegatik interesgarria iruditu zaigu hurrengo paragrafook gizaki
ekonomiko horren inguruan sakondu eta zenbait kritika eta ahulgune
mahaigaineratzea 12 .
Hasteko, esate baterako, agente ekonomikoen jokabide tipikoa maximizazioa
deneko hipotesi neoklasikoa auzitan jar daiteke: ez dago frogatua hala denik, eta
are gehiago, zenbait ikerketek kontrakoa ematen dute aditzera.
Hodgson-ek (1988, 83-86), adibidez, psikologian burututako lan
esperimentaletik eta beste zenbait ikerlanetatik (batik bat aseguru-, balore- eta
gerokoen merkatuetan oinarritutakoak) eratorritako kritika jasotzen du: horien
arabera maximizazioa ez da inolaz ere jokabide tipikoa eta, are, jokabide “ez-
arrazionalak” nagusi ere izan daitezke mundu ekonomikoan. Ez-arrazionaltasun
horretan inertziari, ohiturei jarraitzea edota bestelako motibazio pertsonalen
araberako jokabideak sartuko lirateke.
Cuadradok (1990, 197-198), ildo beretik, kokapenean zerikusia duten faktoreei
buruzko ikerketa enpirikoetan oinarriturik, honako joera orokorrak nabarmentzen
ditu, besteak beste: alde batetik, kostu-faktoreen garrantzia erlatibizatzen du, izan ere
erabakiak oso gutxitan hartzen baitira mozkinak maximizatuko eta kostuak
murriztuko dituen kokagune optimoa bilatzeko arrazionalizazio prozesu baten
arabera; eta bestetik, faktore ez-ekonomikoek eta, bereziki, izaera pertsonal edo
lokalekoek 13 , gero eta pisu handiagoa dutela kokatzeari buruzko erabakietan.
Dena den, badaude beste hainbat arazo zeintzuen ondorioz jokabide
maximizatzailea izaten saiatuta ere maximizazioa gerta ez daitekeen. Informazio
perfektuaren balizkakoa, erabakiak hartzeko orduan informazio osoa edozeinentzat
12 Gizaki ekonomikoaren kontzeptuaren inguruko hausnarketa sakona Hogdson-en (1988) lanean
aurki daiteke. Berton instituzionalistek egiten dituzten kritikak eta proposamenez gain beste eskola eta
autore batzuek egindako planteamenduak ere (Eskola Behaviourala, Neoinstituzionalistak, etab.)
aurki ditzakegu. Ikuspegi kritikoan sakontzeko, ikus: Langlois (1986), Lea, Tarpy eta Webley (1987)
eta Nelson eta Winter (1982).
13 Izaera pertsonal eta lokaleko faktore eta baldintzen artean, besteak beste, honakoak hartzen ditu
aintzakotzat: jabearen bizilekua, enpresaren jatorri lokala, ingurugiro atsegina, enpresari lehiatsuak
egotea, hornitzaileak pertsonalki ezagutzea, lanpostuak mantentzea. Oso zaila izaten da faktore hauek
kuantitatiboki neurtu eta eredu maximizatzaileetan barneratzea.